حیوان دوزیست چیست و دوزیستان کدامند؟

زمانی که بحث پیرامون حیوانات دوزیست باشد، نا خودآگاه به یاد قورباغه می افتیم. دوزیستان مهره دارانی خونسرد هستند که تنوعی در حد 250 جنس و 2500 گونه دارند. در این بخش آسمونی به بررسی ویژگی ها، نحوه زندگی و انواع این جانداران می پردازیم.

حیوان دوزیست چیست و دوزیستان کدامند؟

آسمونی : دوزیستان یک رده از مهره‌داران هستند که شامل 250 جنس و 2500 گونه هستند.

دوزیستان جانورانی هستند خون‌ سرد که دو دوره زندگی دارند.

وزغ - آسمونی

دوران نوزادی در آب زندگی می‌کنند و دوران بلوغ را در خشکی و آب زندگی می‌کنند.

دوزیستان در دورهٔ نوزادی دارای باله هستند و در آب شنا می‌کنند و مانند ماهی‌ها با آبشش تنفس می‌کنند اما وقتی بزرگ شدند دارای دست و پا می‌شوند و به وسیلهٔ شش تنفس می‌کنند دوزیستان هم مانند ماهی‌ها تخم‌گذار هستند.

قورباغه، وزغ، سمندر جزء دوزیستان هستند.

دوزیستان دارای نیش و چنگال نیستند ولی دارای سیستم دفاعی دقیقی بوده که به خوبی فعال می‌باشد.

آن‌ها دارای بدنی کوچک و لغزنده بوده و طبیعتی آرام دارند.

بیشتر گونه خودشان را در روز نشان نمی‌دهند.

دوزیستان جهت بقاء خود از ترفندهای دیگر نظیر هم رنگ شدن با محیط استفاده می‌کنند.

پیشینه تکامل حیوان دوزیست و دوزیستان

بسیاری از دودمان‌های دوزیستان اولیه کالبدهای نسبتاً بزرگی را تکوین دادند و به مکان‌های مسکونی موجود دست یافتند و تبدیل به گیاهخواران و شکارچیان بسیاری از اقلام غذایی محیط‌های آبی، نیمه‌آبی و زمینی گردیدند.

گرچه آن‌ها باید کاملاً پرطاقت بوده و شاید در این جنبه با خزندگان برابری کرده باشند، ولی هنوز برای تولید مثل، نظیر قورباغه‌ها و سمندرهای امروزی، به آب وابسته بوده‌اند.

دوزیستان جدید کاملاً متفاوت از دوزیستانی هستند که حدود 75 میلیون سال بر قلمرو زمین فرمان راندند.

با آسمونی همراه باشید.

نیاکان دوزیستان امروزی احتمالاً طی اواخر دوران دیرین‌زیستی به‌وجود آمده‌اند:

بدن آن‌ها کوچک بود و با مناطق زیستی حاشیه‌ای سازگاری یافتند و از منابعی استفاده می‌کردند که مورد استفادهٔ خویشاوندان بزرگشان واقع نمی‌شد.

شاید بدین‌طریق آن‌ها از رقابت با مهره‌داران بعدی گریخته باشند.

سمندر - آسمونی

خزندگان از یک دودمان دوزیستی ابتدایی پدید آمدند که درنتیجهٔ تکامل تخمی که می‌توانست در محیط خشکی رشد کند، از وابستگی به آب آزاد شده بود.

خزندگان بسرعت شاخه-شاخه شدند و در تمام محیط‌هایی که توسط پسر عموهای دوزیستی بزرگشان اشغال شده بود، گسترش یافتند و شکارچیان و رقبای موفقی گردیدند.

آسمونی : دوزیستان بزرگ در اواخر دورهٔ تریاس به تدریج از میان رفتند.

دسته‌بندی حیوان دوزیست و دوزیستان

به‌طور سنتی ردهٔ دوزیستان شامل آن دسته از چهاراندامان می‌شود که در زمره آب‌پرده‌داران قرار نمی‌گیرند یعنی مشیمه ندارند.

ردهٔ دوزیستان به سه زیررده بخش می‌شود که دو زیررده از آن منقرض شده‌اند: (علامت † در زیر).

• زیر ردهٔ پوک‌مهرگان† (Lepospondyli) (گروه کوچکی در دیرینه‌زیستی که شاید نزدیکی بیشتری به آب‌پرده‌داران داشته تا نرم‌دوزیستان.)
• زیرردهٔ بریده‌مهرگان† (Temnospondyli) (گروه متنوعی از دیرینه‌زیستی و میان‌زیستی آغازین.)
• زیرردهٔ نرم‌دوزیستان (Lissamphibia) (شامل همه دوزیستان امروزی نظیر قورباغه‌ها، سمندرها، و سمندرهای کرمی.)
• پرشگران (Salientia) (شامل بی‌دمان یعنی قورباغه، وزغ و خویشاوندان)
• دم‌داران (Caudata) (سمندر، سمندرک و خویشاوندان)
• برهنه‌ماران (Gymnophiona) (شامل بی‌پاسانان یعنی سمندرهای کرمی و خویشاوندان)
• دگردُم‌داران† (Allocaudata) (راسته‌ای است که حدود دو و نیم میلیون سال پیش منقرض شده‌است.)

ویژگی‌های حیوان دوزیست و دوزیستان

پوست می‌شود.

پوست وجود ندارد.

دو جفت اندام حرکتی برای راه رفتن یا شنا کردن دارند.

تعداد انگشتان بین 5–4 عدد است.

بین انگشتان در انواعی پرده شنا دیده می‌شود مانند قورباغه.

اسکلت آنها کاملاً استخوانی است و مهره‌ها دنده ندارند.

قلب از دو دهلیز جدا و یک بطن مشترک با 3 جفت سرخرگهای خروجی از بطن است.

گردش خون مضاعف و ناقص است.

تنفس آنها به‌وسیله آبشش‌ها، شش‌ها، پوست و پوشش داخلی دهان انجام می‌شود.

مغز دارای دو نیم‌کره رشد طولی یافته‌است.

لوب‌های بویایی رشد متوسط دارند و از مغز 10 جفت اعصاب جمجمه‌ای جدا می‌شود.

همانند ماهی‌ها جانوران خونسردی هستند.

لقاح در انواعی داخلی و در انواعی خارجی است.

اکثراً هم تخم‌گذار هستند.