نصیحت

 

1- نصیحتگر در دنیا بلندمرتبه در قیامت پیامبر صلی الله علیه و آله: إنَّ أَعظَمَ النّاس مَنزلَةً عِندَاللّه  یَومَ القیامَةِ أَمشاهُم فی أَرضِهِ بالنَّصیحَةِ لِخَلقِهِ؛ بلند مرتبه ترین مردم نزد خداوند در روز قیامت کسی است که در روی زمین بیشتر در نصیحت و ارشاد مردم قدم بردارد.

(کافی، ج2، ص 208، ح5)

2- پذیرش نصیحت لقمان حکیم رحمه الله: یا بُنَیَّ ... عَلَیکَ بالمَوعِظَةِ فَاعمَل بها فَإنَّها عِندَ العاقِلِ أَحلی مِنَ العَسَلِ الشَّهد؛ فرزندم نصیحت را بپذیر و به آن عمل کن که نصیحت نزد عاقل از عسل ناب شیرین تر است.

(ارشاد القلوب، ج1، ص72)

3- نتیجه پذیرش نصیحت امام علی علیه السلام: مَن قَبلَ النَّصیحَةَ سَلِمَ مِنَ الفَضیحَةِ؛ هر کس نصیحت را بپذیرد، از رسوایی به سلامت می ماند.

(غررالحکم، ج5، ص277، ح8344)

4- نصیحت نیاز مومن امام جواد علیه السلام: اَلمُؤمِنُ یَحتاجُ إلی ثَلاثِ خِصالٍ: تَوفیقٍ مِنَ اللّه  وَواعِظٍ مِن نَفسهِ وَقَبُولٍ مِمَّن یَنصَحُهُ؛ مؤمن نیازمند سه چیز است: توفیقی از پروردگار، پند دهنده ای از درون خویش و پذیرش از نصیحت کنندگان.

(بحارالأنوار، ج78، ص358، ح1)

5- دوستی خدا و نصیحت

پیامبر صلی الله علیه و آله:

إذا أرادَ اللّه  بعَبدٍ خَیرا جَعَلَ لَهُ واعِظا مِن نَفسهِ یَمُرُهُ وَیَنهاهُ؛ هرگاه خداوند خیر بنده ای را بخواهد، واعظی از درون او برایش قرار می دهد که او را به کار نیک وادارد و از کار بد باز دارد.

(نهج الفصاحه، ح154)

6- نصیحت عالم بی تقوا

پیامبر صلی الله علیه و آله:

یا عَلیُّ إذا لَم یَکُنِ العالِمُ تَقیّا تائِبا زَلَّت مَوعِظَتُهُ عَن قُلُوب النّاس کَما تَزلُّ القَطرَةُ عَن بَیضَةِ النَّعامَةِ وَالصَّفا؛ یا علی هرگاه عالِم با تقوا و توبه کار نباشد، موعظه اش از دل مردم می لغزد همچنانکه قطره آب از روی تخم شتر مرغ و سنگ صاف می لغزد.

(میراث حدیث، ج2، ص29، ح81)

7- نصیحت برادر مسلمان امام علی علیه السلام: اَلمُسلِمُ مِرآةُ أَخیهِ فَإذا رَأَیتُم مِن أَخیکُم هَفوَةً فَلاتَکُونُوا عَلَیهِ إلبا وَأَرشدُوهُ وَانصَحُوا لَهُ وَتَرَفَّقُوا بهِ ... ؛ مسلمان آینه برادر خویش است، هرگاه خطایی از برادر خود دیدید همگی او را مورد حمله قرار ندهید بلکه او را راهنمایی و نصیحت نمایید و با او مدارا کنید... .

(تحف العقول، ص108)

8- نصیحت نهان و آشکار امام حسن عسکری علیه السلام: مَن وَعَظَ أَخاهُ سرّا فَقَد زانَهُ وَمَن وَعَظَهُ عَلانیَةً فَقَد شانَهُ؛ هر کس برادر (دینی) خود را پنهانی نصیحت کند، او را آراسته و اگر آشکارا نصیحتش نماید ارزش او را کاسته است.

(تحف العقول، ص489)

9- حق نصیحت خواه امام سجاد علیه السلام: وَ أَمّا حَقُّ المُستَنصِحِ فَإنَّ حَقَّهُ أَن تُؤَدّیَ إلَیهِ النَّصیحَةَ عَلَی الحَقِّ الَّذی تَری لَهُ أَنَّهُ یَحمِلُ وَیُخَرَّجُ المَخرَجَ الَّذی یَلینُ عَلی مَسامِعِهِ وَتُکَلِّمَهُ مِنَ الکَلامِ بما یُطیقُهُ عَقلُهُ فَإنَّ لِکُلِّ عَقلٍ طَبَقَةٌ مِنَ الکَلامِ یَعرِفُهُ وَیَجتَنِبُهُ وَلیَکُن مَذهَبُکَ الرَّحمَةُ؛ حقّ نصیحت خواه این است که به راه صحیحی که می دانی می پذیرد، راهنمائیش کنی و سخن در حدّ درک و فهم و عقلش بگویی که هر عقلی ظرفیت مخصوص خود را دارد و روش تو باید همراه با مهربانی و رحمت باشد.

(تحف العقول، ص269)

10- حق نصیحت کننده امام سجاد علیه السلام: و أَمّا حَقُّ النّاصِحِ فَأَن تَلینَ لَهُ جَناحَکَ ثُمَّ تَشرَئِبَّ لَهُ قَلبُکَ وَتَفتَحَ لَهُ سَمعَکَ حَتّی تَفهَمَ عَنهُ نَصیحَتَهُ ثُمَّ تَنظُرُ فیها فَإن کانَ وُفِّقَ فیها لِلصَّواب حَمِدتَ اللّه  عَلی ذلِکَ وَقَبلتَ مِنهُ وَعَرَفتَ لَهُ نَصیحَتَهُ... ؛ حقّ نصیحت کننده این است که نسبت به او فروتنی کنی، دل را برای فهم نصیحتش آماده نمایی و به سخنانش گوش دهی و اگر گفتارش درست بود خدا را شکر گویی و بپذیری و حق شناسی کنی... .

(تحف العقول، ص269)

11- ثمره نصیحت در جمع امام علی علیه السلام: النُّصحُ بَینَ المَلأِ تَقریعٌ؛ نصیحت کردن در حضور دیگران، خُرد کردن شخصیت است.

(شرح نهج البلاغه، ج20، ص341، ح908)

12- نصیحت حسود امام صادق علیه السلام: اَلنَّصیحَةُ مِنَ الحاسد مُحالٌ؛ نصیحت و خیرخواهی از حسود محال است.

(خصال، ص269)

13- طعم نصیحت لقمان حکیم علیه السلام: عَلَیْکَ بقَبُولِ الْمَوْعِظَةِ وَالْعَمَلِ بها فَإِنَّها عِندَ الْمُؤْمِنِ أَحْلی مِنَ الْعَسَلِ الشَّهْد وعَلَی الْمُنافِقِ أَثْقَلُ مِنْ صُعُود الدَّرَجَةِ عَلَی الشَّیْخِ الْکَبیرِ؛ موعظه را بپذیر و به آن عمل کن، زیرا موعظه نزد مؤمن از عسل ناب شیرین تر است و برای منافق از بالا رفتن از پله بر پیر مرد کهنسال دشوارتر است.

(اعلام الدین، ص79)

14- نصیحت خداوند

پیامبر صلی الله علیه و آله:

إنَّ اللّه  تَعالی یَعرِضُ عَلی عَبدهِ فی کُلِّ یَومٍ نَصیحَةً فَإن هُوَ قَبلَها سَعِدَ و إن تَرَکَها شَقیَ؛

خداوند متعال، به بنده اش در هر روز نصیحتی عرضه می کند، که اگر بپذیرد، خوشبخت و اگر نپذیرد، بدبخت می شود.

(کنز العمّال، ح 10250)

15- نصیحت خردمند امام حسن علیه السلام: لا یَغشُّ العاقِلُ مَن استَنصَحَه؛ خردمند به کسی که از او نصیحت می خواهد، خیانت نمی کند.

(تحف العقول، ص 166)

16- بهترین واعظ

امام علی علیه السلام: لا واعِظَ أبلَغُ مِن النُّصحِ؛ هیچ واعـظـی مـؤثرتر از نصیحت نیست.

(غرر الحکم، ح 10622 - منتخب میزان الحکمة، ص 600)