نقد فیلم متری شیش و نیم : داستانی خشن و دراماتیک

نقد فیلم متری شیش و نیم

انسیه نجفی نشلی

 سعید روستایی برای اجرای پروژه متری شیش و نیم ، هزاران معتاد واقعی( سه تا هفت هزار) را در هیآت هنرور به صحنه آورد تا بدون نیاز به گریم و بازی واقعی و با چهره و فیزیک حقیقی، اثری باور پذیر بیافریند. هماهنگی و هدایت این تعداد هنرور که معتاد هستند، تنها از کارگردانی بر می آید که دوسال تحقیق و پژوهش درباره معتادان انجام داده و با دنیای آنها وخواسته هایشان آشناست. در ابد و یک روز مشکلات خانواده درگیر اعتیاد بررسی شد و در متری شیش و نیم ابعاد بررسی از خانواده به جامعه ای که با آن درگیر است، کشیده می شود، جسارت و بی پردگی در نمایش چهره ای واضح و نو از معتاد و خانواده اش، در این فیلم زبانزد است که در پلانها و سکانس ها در باره نوع زندگی معتادان و سبک رشد و نمو فرزندانشان در خانواده نمودار است . این فیلم رنجنامه ای تلخ و صریح از قشر آسیب پذیر جامعه در داستانی خشن و دراماتیک است که با بررسی علت و معلول پدیده اعتیاد و فروش مواد مخدر ، این اقشار را معلول پدیده های سخت اجتماعی می داند .

فیلم با بررسی ظریف وریز بینانه معضل اعتیاد و قاچاق مواد مخدر به لایه های زیرین و ناپیدای این مسآله وارد شده و از زاویه دید جدیدی به کندوکاو آن پرداخته است، کندوکاوی دقیق و حقیقی که از شناخت صحیح و واقع بینانه روستایی از اقشار آسیب دیده معضل اعتیاد، نشآت می گیرد . فیلم تصویری بی واسطه و واضح اما تلخ و دردناک از آنچه در زیر پوست شهر می گذرد، ارایه می دهد ومی گوید به آنچه در ظاهر شیک شهر می بینیم،، بسنده نکرده و کمی بیشتر و عمیق تر فکر کنیم . این فیلم تماشاچی رابه فکر وا می دارد که عمیق باشد و با دردمندی به مشکلات برخی اقشار خاص بنگرد ، شاید روزی با درایت بتوان راه حلی صحیح برای ریشه کن کردن آن یافت . روال دراماتیک قصه در یک سوم ابتدایی فیلم به درستی پیش رفته، شکل می گیرد و به اوج می رسد، شروعی کوبنده؛دوربین با جسارت و افشاگری در سی دقیقه اول فیلم در هزارتوی کوچه و خیابان و مراکز مبارزه با موادمخدر سرگردان است و ذهن مخاطب با ضرباهنگی مناسب وپرجنب و جوش به قلب ماجرا وصل می شود. نوع حرکت دوربین و افشای بی پرده ماجرا، فیلم را گاهی به مستند نزدیک می کند. میزانسن ها، هنرورها و خط داستانی خاص و شلوغ، نفس گیر است ومخاطب را سخت درگیر خود می سازد.

لحظه به لحظه، حقایق پشت پرده از دیدگاهی نو و زاویه دید خاص، پدیدار می شود که به شدت دردناک است ومخاطب را به سرگیجه سنگینی دچار می کند. سینمای اجتماعی صاف و تمیز وصیقلی در یک سوم ابتدایی فیلم می بینیم .روایت دراماتیک ناتورالیستی اولیه در یک سوم میانی درگیر تقابل قهرمان وضد قهرمان می شود که البته این تقابل خوب در آمده و همان روایت دزد وپلیس است. در روایت میانی قصه، خط روایی با درگیری دزد وپلیس، از جسارت و پرتحرکی یک سوم ابتدایی جدا شده وبا سکون وکم تحرکی، باپرداخت این دوشخصیت در میانه فیلم، به اوج می رسدودر یک سوم پایانی به تدریج به فرود نزدیک می گردد. روایتی که ابتدا مستتد وافشاکرانه شروع می شود و دراماتیک و شخصیت محور به اوج می رسد وبه آرامی در پایان به فرودی متفاوت ختم می گردد. دقیقا لحن فیلم در آغاز و میانه و پایان فرق دارد ولی ضرباهنگ فیلم حساب شده و مناسب است ومخاطب را سرگرم می کند بطوریکه متوجه این سیستم دراماتیکی نمی شود.

پایان فیلم تا نتبجه گیری داستان منطقی پیش می رود وسکانس خداحافظی خاکباز با خانواده اش هم مناسب است اما بقیه ماجرا، پایان را کلیشه ای وشعاری کرده و شعور مخاطب را هدف قرار می دهد که البته تعمدی نیست ولی به ساختار درام ضربه می زند. گروه قوی بازیگری وشروعی بسیار پرحجم وقوی وکوبنده، از مشخصه های مثبت فیلم است. شخصیت ناصر خاکباز می توانست در بازی قوی تر باشد وبه این ترتیب تا رسیدن به تیپ فاصله دارد. به عبارتی رولیت نامزد سابق ناصر لایه های پنهانی از او را به پلیس ومخاطب نمایان می کند که در شخصیت اصلی او دیده نمی شود. از شروع کوبنده وقوی روایت فیلم، رسیدن به بازی دزد و پلیس وشخصیت های نه چندان قوی این دو قهرمان وضدقهرمان، انتظار نمی رفت وبه عبارتی دوپارگی فیلم، باورپذیری را سخت می کند . شخصیت ها آنطور که باید پرداخت نشده اند و ضعف عمل پرسوناژها به درام لطمه می زند . بعد از دستگیری خاکباز، ماجرا تغییر می کند وبه شعارزدگی دچار شده که البته با بازی قوی بازیگران همپوشانی می شود . انسیه نجفی نشلی