زندگینامه پوریای ولی

نام آن چنانکه دانسته است، پهلوان محمود خوارزمی است و در شعر به قتالی تخلص می‌کرد. اما درباره لقبش (پوریای ولی) اختلاف کرده‌اند. برخی گفته‌اند اصل آن "پوریای ولی" است؛ بای لقب او در ترکی به معنی بزرگ، و ولی نام پدرش یا اشاره‌ای به مقام پیشوایی و قطبیت او است. برخی نیز ولی را نام خود او و بای را همان بیگ ترکی، لقب پدرش دانسته‌اند. در این مقاله از آسمونی با زندگینامه پوریای ولی بیشتر آشنا می شوید.

کمال‌الدین حسین گازرگاهی، مؤلف مجالس العشاق، که نزدیک‌ترین تذکره نویس به زمان پوریای ولی است، لقبش را "پریار" یاد کرده است. نویسنده کتاب «تاریخ ورزش باستانی ایران، زورخانه» بر این نظر است که پوریا ترکیبی از دو کلمه پری و یار است و بر کسانی اطلاق می‌شده که در انجام کارهای شگفت‌انگیز ممتاز بوده‌اند.

کشتی پهلوان پوریای ولی

پوریای ولی در جوانی کشتی می‌گرفت و پیشه پوستین‌دوزی و کلاه‌دوزی داشت. در همان زمان جوانی، به شهرهای گوناگون آسیای میانه، ایران و هندوستان سفر کرد و همه جا کشتی گرفت و به پهلوانی نام یافت. درباره دگرگونی روحی پوریای ولی روایت‌های فراوان آورده‌اند. بطور کلی زندگی پوریای ولی با افسانه درآمیخته است.
پوریای ولی در میان ورزشکاران ایران نمونه‌ای از اخلاق، پایمردی و جوانمردی است و نه تنها در مقام یک پهلوان، بلکه در مقام یک قدیس در میان مردم جایگاهی والا دارد.

پوریای ولی در زمان کدام پادشاه بود؟

نویسندگان درباره زادگاه او نیز اختلاف کرده‌اند. برخی او را از مردم اورگنج (از شهرهای خوارزم)، برخی از مردم گنجه و برخی دیگر، بر اساس طوماری قدیمی به جا مانده از دوره صفوی، او را از مردم سلماس و خوی دانسته‌اند.

در مورد علت مرگ پوریای ولی اطلاعاتی در دسترس نیست. سال دقیق ولادت او و مدّت عمرش نیز معلوم نیست، امّا در کتاب های مختلف مرگ او را سال 722ه.ق ذکر کرده اند. ولی با توجّه به اینکه زمان سرودن کنزالحقایق را 703 هجری یاد کرده‌اند و بنا به اظهار خودش:

چه خفتی عمر بر پنجاه آمد
کنون بیدار شو گرگاه آمد

می توان گفت که سال تولد او باید 653 هجری بوده باشد. علاوه بر رباعیاتی که از وی باقی مانده است، برخی معتقدند مثنوی کنزالحقایق نیز از آنِ اوست. این مثنوی در سال 703 سروده شده است.

آثار پوریای ولی

• مثنوی کنزالحقایق: این مثنوی در پنج مقاله و 1320 بیت سروده شده. زمان سرودن این اثر را در سال 703 هجری یاد کرده‌اند.
• مجموعه رباعیات پوریای ولی: شعر پوریای ولی ساده و به دور از پیچ و تاب‌های مرسوم است.

آرامگاه پوریای ولی کجاست؟

مقبرهٔ او در شهر خیوه، 25 کیلومتری جنوب شهر اورگنج مرکز استان خوارزم ازبکستان می‌باشد. این مقبره خود یک مجموعهٔ فرهنگی - تاریخی است و در فاصلهٔ قرن های هشتم تا چهاردهم هجری (14 تا 20 میلادی) برای بزرگداشت نام پهلوان محمود ساخته شده است. چنانکه در آن نواحی رسم بر این است که پس از مراسم ازدواج برای تبرک به زیارت آرامگاه او می‌روند.

شهرت پوریای ولی تنها به دلیل پهلوانی‌هایش نیست بلکه مردم منطقه او را به داشتن ویژگی‌های نیکوی اخلاقیِ معلم، مرشد، صوفی و مرد خدا می‌شناسند. آرامگاه او از پر رونق‌ترین مکان‌ها در منطقه است که هر روز مردم کثیری از اطراف فرارود و به ویژه خوارزم برای زیارت و راز و نیاز با خدای خود به آنجا می‌روند. گفتنی است که در ایشان قلعه امیران و صاحب منصبان زیادی مدفون‌اند اما امروزه از هیچ یک از آنها نامی برده نمی‌شود و تنها نام پهلوان محمود پوریای ولی و آرامگاهش همچنان زنده است.

پهلوانان، انیمیشن ایرانی پوریای ولی

انیمیشن ایرانی پوریای ولی با نام «پهلوانان» در سایت IMDb که معتبرترین سایت رتبه بندی فیلم و سریال در جهان است، به عنوان بهترین مجموعه انتخاب شد. انیمیشن پهلوانان پوریای ولی از بازی تاج و تخت و برکینگ بد نیز در سایت IMDb پیشی گرفته است.

گالری تصاویر پوریای ولی