تیم ملی ایران و نیم قرن مسابقه با آفریقایی ها/ کم سابقه و کم خاصیت!

مهدی زارعی- تیم ملی ایران در دهه های ابتدای شکل گیری خود، تا سالها رقابتی با هیچ تیم آفریقایی برگزار نکرده بود. دلیل این امر، مسائل مختلفی چون استقلال بسیاری از کشورهای آفریقایی از دهه 60 میلادی و نبودن صرفه اقتصادی برای برگزاری مسابقات دوستانه با آفریقایی ها بود. در ابتدای دهه 50 از تیم ملی مراکش برای حضور در جام کوروش کبیر دعوت به عمل آمد. اما تیم اول آفریقا در این بازیها، همگروه ایران نشد تا با وجود حضور در ایران، با تیم ملی کشورمان مسابقه ای ندهد.

چند سال گذشت و ایران در مرحله نهایی المپیک 1976 مونترآل با غنا همگروه شد. اما با تحریم المپیک توسط آفریقایی ها، غنا هم از بازیها کنار کشید و مسابقه ای با این تیم برگزار نشد. حتی وقتی در سال 1978 قرار شد ایران با قهرمان آفریقا( غنا) دیداری با عنوان جام بین قاره ای برگزار کند، تیم ملی ایران در این مسابقه حاضر نشد و تیم ب کشورمان به مصاف حریف رفت و (3-0) پیروز شد. اما انقلاب سال 1357 در پیش بود و مسابقه برگشت این جام هرگز برگزار نشد!

***

بازی با مستضعفان

بعد از انقلاب، آفریقایی ها به عنوان کشورهایی مستضعف و محروم که توسط استکبار جهانی مورد ظلم قرار می گیرند، به شدت مورد توجه سیاست و ورزش کشورمان قرار گرفتند. تیم ملی ایران بالاخره در 9 تیر 1360 در نخستین دیدار رسمی خود مقابل یک تیم آفریقایی(1-0) به الجزایر باخت. این مسابقه در طرابلس لیبی برگزار شد.

چهار سال گذشت و ایام سالگرد پیروزی انقلاب رسید. در 26 بهمن 1364 تیم کشورمان در دیداری دوستانه(3-0) غنا را شکست داد و در روز اول اسفند در دیداری مجدد(2-0) حریف را از پیش رو برداشت. مسابقاتی دوستانه که آن قدر دوستانه بود که حتی مربی تیم ملی روی نیمکت ننشست و جای خود را به فریدون عسکرزاده داد. بازی ها هم در ورزشگاه شیرودی برگزار شد!

باز هم چهار سال گذشت...

گینه و اوگاندا رقبای بعدی ایران بودند که در سال 1368 در جام صلح و دوستی کویت به مصاف ایران رفتند. در 12 آبان، پنالتی مجتبی محرمی تساوی(1-1) با گینه را رقم زد و پنج روز بعد، در نیمه نهایی این جام گلهای محمد حسن انصاری فرد و شاهرخ بیانی تساوی(2-2) مقابل اوگاندا را در پی داشت. اما ایران در ضربات پنالتی(9-8) باخت و سرانجام در این جام چهارم شد.

دو سال بعد نوبت به جدی ترین نبردهای ایران مقابل آفریقایی ها رسید. در جام بین قاره ای آسیا- آفریقا شاگردان علی پروین در استادیوم آزادی با دو گل صمد مرفاوی(2-1) الجزایر را شکست دادند. اما 16 روز بعد و در 21 مهر، بازی دفاعی تیم علی پروین مثل همیشه کار دست تیم ملی داد و ایران با باخت(1-0) در بازی برگشت و به خاطر خوردن گل در خانه، جام را از دست داد.

یک سال بعد در مهرماه ایران دو دیدار دوستانه با کامرون در ورزشگاه آزادی برگزار کرد و دو تساوی(1-1) و (0-0) به دست آورد که اولی به لطف داور ایرانی و پنالتی اهدایی او به مجتبی محرمی بود و دومی به لطف درخشش جوانانی که عموما بازیکنان ذخیره تیم ملی بودند و هرگز مورد توجه پروین قرار نگرفتند. جامعه فوتبال هم به شدت شاد شد از تساوی با شگفتی ساز جام جهانی 1990 ایتالیا. هرچند کامرونی که برابر ایران قرار گرفت، سایه ای از آن تیم پرستاره بود!

****

روز اول اردیبهشت 1376 تیم ملی کنیا با 3 گل مغلوب شاگردان محمد مایلی کهن شد. در حالی که این بازی در ورزشگاه یادگار امام تبریز برگزار شد. در 8 بهمن همان سال ایران در نیمه نهایی جام کارلزبرگ با مربیگری تومیسلاو ایویچ و به دنبال اشتباه محض احمدرضا عابدزاده(1-0) به نیجریه باخت. کمتر از سه سال بعد و در روز 18 خرداد 1379 نوبت به مصر بود که ایران را در نیمه نهایی جام LG شکست دهد. این بار بعد از تساوی(1-1) با شاگردان جلال طالبی و با نتیجه(9-8) در ضربات پنالتی.

حریفان بعدی ایران، تیمهای لیبی و توگو بودند. لیبی در 2 شهریور 84 با 4 گل معغول شاگردان برانکو ایوانکوویچ شد و در آبان همان سال توگو هم به لطف داور ایرانی الاصل(2-0) به تیم ملی باخت! روز 31 خرداد 1385 ایران برای اولین بار در جام جهانی به مصاف رقیبی آفریقایی رفت و (1-1) متوقف شد؛ این بار در برابر آنگولا.

دو سال بعد نوبت به برد(3-2) برابر زامبیا رسید و در همان سال یک برد(1-0) مقابل کنیا در ورزشگاه آزادی رقم خورد. دیداری همچون اکثر دیدارهای دوران مربیگری علی دایی، بی بو و بی خاصیت و تنها به خاطر دستور علی دایی که می خواست شرکت دایی لباس تیم کنیا را طراحی کند! دایی در فروردین 1388 از تیم ملی اخراج شد تا در تساوی(1-1) مقابل سنگال، اریش روته مولر به صورت موقت مربی تیم ملی باشد. باخت(2-1) به مالی و برد(1-0) از آنگولا با مربیگری افشین قطبی رقم خورد و سرانجام دوران کارلوس کی روش رسید و برد(1-0) از ماداگاسکار، باخت(2-1) به گینه، تساوی(1-1) با آنگولا، تساوی (0-0) در جام جهانی با نیجریه، برد(2-0) از توگو و (4-0) از سیرآلئون، باخت(1-0) به تونس و برد(2-1) مقابل الجزایر و بالاخره برد(1-0) مقابل مراکش در جام جهانی نتایجی بود که در بازیهای پرشمار تیم ملی مقابل آفریقایی ها به دست آمد.