نگاهى به فيلم بيرو در جشنواره فيلم فجر

سه شنبه 12 بهمن 1400
نويسنده: انسيه نجفى نشلي

«بیرو» با روایت دایره ای و تکنیک های روایت مدرن؛ از جمله روایت دایره ای (مدور)؛ صدا آفرینی؛ رفت و برگشت زمان؛ و...به نوعی وارد چالش و مبارزه طلبی در داستان سرایی مدرن شد. از دیدگاه برخی منتقدان فیلم به ویدیو کلیپ و مجموعه پویانمایی و فیلم (فوتبالیست ها) شباهت دارد و روایت داستانی نداشته وبیشتر کلیپی مستنداست. ازدیدگاه نگارنده تا حدود کمی با این دیدگاه موافقم اما نه کامل.
پس از تماشای فیلم تا بیست دقیقه منتظر شروع تیتراژ بودم اما روایت دایره ای تا آخر مرا کشاند. شروع نمای ورزشگاه و فوتبال و پایان هم با همان صحنه ها.....با تکیه برالگوی روایت مدل دایره ای، سیمرغ روایت با آغاز درام ازیک مکان وفضا, چرخش حوادث وماجراها و فراز و فرودها و به گوش‌جان مخاطب رساندن صداها، و...بر شانه فضای آغاز می نشیند و آغاز و پایان یکی است. خط روایت طولی‌ نیست، دایره ای است. به همین دلیل به نظر می رسد داستان ندارد! اما به نظرم درام مستند گونه ای است که روایتی شبه مدرن و دایره ای دارد. قهرمانان ابتدای درام در پایان فیلم در موقعیتی دیگر حاضرند. رفت وبرگشت زمان در این نوع روایت مدرن، جاری شدن گذشته بدون نشانه در زمان حال است.

در روایت مدرن، روایت کننده ماجرا باصدا آفرینی،صداهای قهرمانان را در ذهن مخاطب نهادینه می کند و می نشاند. بنابراین با توجه به این الگو ی روایت و تکنیک ها،صداها و رفت وبرگشت زمان و نوع روایت در «بیرو» در فضای فیلم واجرای کارگردانی، تدوین، صدا گذاری، موسیقی، بازی، شخصیت پردازی، ریتم، ضرب آهنگ، کمپوزسیون، عناصر داخل قاب ها، نوع نگاه وجهت دید بازیگران و....موثر است.
کات های سریع، پلان های فراوان و کوتاه؛
روایت سریع وآرام موازی باهم؛ گاهی کات های سریع است مانند صحنه های فوتبالی ودعواهای دلسوزانه پدر، گاهی آرام در روایت عاشقانه مهر مادر.
ورود به جزئیات روایت وحادثه در کادر وپلان ها با اسلوموشن و حرکات نرم ...موسیقی و سکوت و روایت با تصویر.
روایت موازی زمین فوتبال،خانه،مدرسه، عشق و احساسات، مشکلات مالی، هدف، قدرت، نقطه ضعف های پرسوناژ، ضد قهرمان ها و قهرمان ها، خیر وشر ...

دانستن الفبای سینما در لحاظ کردن ریزه کاری های روایت وکارگردانی در کادر وپلان ، ریتم روایت در طول صحنه ها با توجه به موقعیت آن متفاوت است، تند، کند، تدوین آرام یا سریع، روایت موجی بالا و پایین، موسیقی برای هر موضوع؛ صحنه های موازی در روایت ماجراهای فرعی که درنهایت در زیربافت درام به هم می رسد. صحنه های موازی تلاش و کار در آشپزخانه، کارواش، مامور شهرداری و بازی و تمرین فوتبال تصویر آشنا، خداحافظی با دو دوست کنار اتوبوس از جمله علی رحمانی که بعد دریک حادثه فوت شد.

تکنیک های صدا، دیالوگ روی پلانی که هنرپیشه بدون لب زدن حرکت و عمل دارد. در قاب بندی جهت نگاه پرسوناژ مهم است، رعایت خطوط و نقاط طلایی در نقاشی یک قاب، توجه به عناصر درون قاب، جهت نگاه ها، ریتم، هماهنگی ماجرای پلان جاری با موسیقی و روایت وضرب آهنگ و لحاظ کردن عناصر طنز و تدوین پلان ها، رعایت جهت نگاه ها، زاویه دید، کمپوزسیون، بازی با اعضای چهره و میمیک بازیگر در کادر بسته با استفاده از موسیقی، سکوت محیط و افکت های صوتی،...از نکات قابل توجه از نظر نگارنده است.

علیرضا با محوریت داستانی در سکوت دنبال می شود؛
قهرمان در نهایت با همه فراز و فرودها و دردها و شکست ها، حسادت ها، تحقیرها، به هدف رسید.

روایتی مدرن که بسیار به جزییات تکنیکی وارد شد و هجمه این اطلاعات درام وروایت مدرن و تکنیک در پلان ها و نوع اجرا وروایت و ساختار آشفتگی کلی در اثر بوجود آورد که کلیپ سازی و مستند بودن و نداشتن داستان و شباهت به کارتون فوتبالیست ها را به ذهن آورد. امیدوارم در تدوین مناسب دگرباره ای که کارگردان در نشست مطبوعاتی خانه جشنواره نوید داد، نتیجه بهتری مشاهده گردد.
انسیه نجفی نشلی