نگاهى به فيلمنامه زن زيبا (pretty woman)

پنجشنبه 2 دى 1400
چكاوك شيرازى

• زن زیبا
• pretty woman
• 1990
• آمریکا
• کارگردان: گری مارشال

زن زیبا داستان زن و مردی است که در دو دنیای متفاوت زندگی می کنند برحسب تصادف با یکدیگر ملاقات می کنند و مسیر زندگی شان عوض می شود.

"ادوارد" را در ابتدای فیلم در حالی می بینیم که پس از مشاجره ای کوتاه با دوستش، رابطه اش را به سادگی‌ با او به هم می زند. او مردی خودساخته است که نگاهی ابزاری به دیگران دارد. همین جا نقطه ی ضعف او پیدا می شود. نقطه ضعفی اخلاقی که به دیگران آسیب می زند. او در عین حال ضعفی روانشناختی نیز دارد. "ادوارد" که مردی فوق العاده ثروتمند است، ثروتش را از خرید کارخانه های ورشکسته و فروش آن ها به دست آورده است.

پس او را می توان به نوعی کلاهبردار نامید. اما ظاهر آرام و متین او باعث می شود که این حس به مخاطب القا شود که او چندان هم از کاری که می کند راضی نیست، پس حس ترحم و دلسوزی را در مخاطب بیدار می کند. او نیاز دارد که دیدش را نسبت به آدم ها تغییر دهد و سبک زندگی اش را عوض کند. او در مسیرش و کاملا اتفاقی، البته نه از آن دست اتفاقاتی که صرفا چون ابتدای فیلم پیش می آید میتوان خطایش را بخشید، بلکه به طوری کاملا طبیعى با "ويويان" آشنا می شود. "ویویان"، یک زن خیابانی است. پس او هم ضعف اساسی دارد و ان شيوه اى است كه براى گذارن زندگيش انتخاب كرده است.

"ويويان" آرزو دارد که بتواند زندگی اش را عوض کند اما چون همه او را به چشم پست ترین موجود جامعه می بینند خود به خود به او القا شده که نمی تواند از جلد یک فاحشه بیرون بیاید.
آشنایی این دو و مکالمات ابتداییشان بسیار جالب توجه است. "ادوارد" که به همه چیز دیدی مکانیکی دارد با او هم همان طور رفتار می کند.
علاوه بر نوع برخورد این دو نفر با یکدیگر، افراد دیگری هم در فیلم وجود دارند که نحوه ی برخورد هر کدام از آن ها با "ادوارد" و "ویویان" نشان دهنده ی گوشه ای از خلقیات جامعه و نگرش و رفتار آن ها نسبت به آدم ها در طبقات مختلف جامعه است.

زمانی که "ویویان" با پوشش خاص در هتل و مغازه های آبرومندی که بورلی هیلز هستند، ظاهر می شود، با او به گونه ای بسیار برخورنده رفتار می شود تا جایی که او را از بوتیک زنانه فروشی بیرون می کنند. اما در مقابل آن ها مدیر هتل با این که حرف او را راجع به نسبتش با "ادوارد" باور نمی کند و از پوشش ایراد می گیرد اما در عین حال به او کمک می کند تا تغییر کند. این یکی از تکنیک های شخصیت پردازی است که قهرمان اصلی نه تنها با حریفش در کشاکش است بلکه با افراد دیگری هم در تقابل است و در فیلم نامه های قوی همین افراد با یکدیگر در تضادند. نوع دیگری از برخورد جامعه با "ویویان "وکیل" ادوارد "است که با وجود داشتن جایگاه خوب اجتماعی اما بدترین رفتار را با "ویویان"دارد. رفتار او در مقابل رفتار "ادوارد" و کمی کمرنگ تر در مقابل رفتار مدیر هتل قرار می گیرد.

علاوه بر تکنیک بالا، در این فیلم از تکنیک وارونگی مضاعف هم استفاده شده است. وارونگی مضاعف یعنی این که هم قهرمان و هم یک نفر دیگر مخصوصا رقیبش، دچار مکاشفه ی نفس می شوند و پس از طی کردن آرک شخصیت، نگاه و رفتارشان عوض می شود. در این جا همان طور که ادوارد ناخودآگاه احساس بهتری را در "ویویان" بیدار می کند، احساس این که می تواند زندگی بهتری داشته باشد، "ويويان" هم روی "ادوارد" تاثیر می گذارد و با باز کردن دریچه ی جدیدی جلوی چشمان "ادوارد" باعث می شود که او نه تنها از شکست دیگران سوءاستفاده نکند بلکه به آن ها کمک کند تا شروعی دوباره داشته باشند.

نه تنها این ضعف بزرگ در "ادوارد" در شرف از بین رفتن است، بلکه عشق که نیاز اصلی هر دوی آن ها بود باعث می شود که او به ترسش از ارتفاع هم غلبه کند. همه ی این ها در قالب قصه هاى افسانه اى اتفاق می افتد و جای جای فیلم هم به این موضوع اشاره می شود. مثلا جایی دوست "ویویان" او را به سیندرلا شبیه می داند.

فیلم با لحظه های کمدی شیرینش که همه از قرار گرفتن "ویویان" در طبقه ای که سنخیتی با سبک زندگی او ندارد و تقابل رفتارش با آن ها، نشات میگیرد؛ بسیار جذاب و دوست داشتنی است تا جایی که تعجب مخاطب را بر می انگیزد که چطور نگران سرنوشت و ادامه ی رابطه ی انهاست است و ارزو مى کند که این دو مانند قصه ها، به هم برسند.