- آسمونی
- مجله اینترنتی
- فیلم و سینما
- نقد فیلم
- مرگ بر بستر رود نیل، اقتباس یعنی چه؟
مرگ بر بستر رود نیل، اقتباس یعنی چه؟
چهارشنبه 17 فروردین 1400
چکاوک شیرازی
Death on the Nile
این فیلم را ببینید تا متوجه شویم وقتی از اقتباس و اثر اقتباسی حرف می زنیم دقیقا از چه چیزی حرف می زنیم.
تقریبا تمام کتاب های نوشته آگاتا کریستی را خوانده ام و مشتاقانه همه ی فیلم ها و سریال هایی که بر اساس کتاب هایش ساخته شده اند را دیده ام.
و بسیار قاطعانه می توانم بیان کنم که این فیلم ساخته «کنت برانا» از همه ی کارهای قبلی یک سر و گردن بالاتر ایستاده است. البته که اگر قبلی ها نبودند چنین فیلمی هم امروز نبود، اما «برانا» نشان داد که چگونه می توان هم به اصل قصه وفادار بود هم این که تغییراتی در متن اصلی به وجود آورد که نه تنها به داستان اصلی لطمه ای وارد نکند بلکه به جذابیت آن بیفزاید.
همه ما کاراکتر محبوب پوآرو را می شناسیم و چند مورد از شخصیت او به عنوان امضایش در ذهنمان وجود دارد:
- نوع سبیلش
- نظم و ترتیب وسواسی گونه اش
- هوش سرشارش در حل معماهای جنایی
- سلول های خاکستری مغزش
- دستیارش که نسبت به خود پوآرو بهره هوشی کمتری دارد و عاشق پیشه است.
«برانا» با این ذهنیت که کل دنیا ی «پوآرو» را می شناسد فیلمش را نساخت بلکه داستان را به مدیوم سینما کشید و همه ی خصوصیات «پوآرو» را به ما نشان داد.
به عنوان مثال او می توانست پوآروی خودش را با سبیل عجیب و غریبش به کار گیرد زیرا می داند که همه مخاطبانش پوآرو را با آن سبیل می شناسند و جای سوالی برای کسی باقی نمی ماند.
اما او داستانکی قبل از شروع داستان اصلی ساخته است که در آن به خوبی نشان می دهد که چرا پوآرو چنین سبیلی برای خودش انتخاب کرده است. یا اگر پوآرو به عنوان یک کارآگاه خصوصی می آمد و گره از راز جنایت ها باز می کرد کسی تعجب نمی کرد زیرا همه ما می دانیم که او چگونه می تواند ما را بعد از حل معماها شگفت زده کند پس نیاز به توضیح چیزی هم نبود، اما «برانا» در همان داستانک اول فیلم پیش زمینه ای علاوه بر پیش زمینه های قبلی مان می آفریند که زمینه ای باشد برای اندک مخاطبانی که شاید اولین باری است که فیلمی از پوآرو می بینند و در عین حال برای مخاطبین کهنه کارش در زمینه ی پوآروشناسی! فصلی نو به ارمغان آورده است.
فیلم در یک لوکیشن بی نظیر فیلم برداری شده است که مناظر بسیار چشم نوازی دارد و تصویرهای گرفته شده عالی و درجه یک است در عین حال تصاویری گرفته شده که هم نمایی از حیات وحش مصر و حاشیه رود نیل است هم ربط مستقیم به داستان دارد. در هیچ کدام از کتاب های آگاتا کریستی اشاره ای به تمساحی که پرنده ای را شکار می کند نشده است اما از آن جا که «برانا» بسیار باهوش و کاربلد است چنین نمایی را در فیلمش گنجانده که هم به لوکیشن فیلم ربط مستقیم دارد، هم زیباست و هم غیرمستقیم اشاره ای به داستان فیلم دارد.
اما بستر اصلی فیلم همان است که بود افرادی که هر کدام مظنون به قتل هستند و در آخر تنها کسی که به او نمی شد شک کرد قاتل است.
البته این بار می شد قاتل را در دقایق پایانی فیلم حدس زد اتفاقی که در کتاب های آگاتا کریستی تا زمان معرفی قاتل توسط کارآگاه هرگز نمیفتد و تا زمانی که کارآگاه یا هر شخصی که معما را حل می کند، نگفته نمی توان قاتل را شناسایی کرد.
اما این نکته چیزی از ارزش فیلم کم نمی کند زیرا باز کردن مچ دیگران و برملا کردن رازهایشان به حدی جذاب طراحی شده که حالا اگر بیننده چند دقیقه زودتر از پایان فیلم قاتل را بشناسد چیزی را از دست نداده است.
اما در مورد دستیار پوآرو که این بار با او نبود و وقتی که فکر می کنیم می بینیم واقعا نیازی هم به حضورش نبوده، او همیشه ما را با اشتباهاتش و عشق های سرزده اش غافل گیر می کرد اما این بار ماجرای عاشق شدن را به خود پوآرو سپرده بود و این پوآرو بود که دوباره در پایان فیلم عاشق می شد.
نکته آخر و بسیار دلنشین و مهم فیلم؛ پوآرو همیشه شخصیتی خودخواه و خودبزرگ بین داشته است. در این فیلم این خصوصیت را بعد از مرگ معشوقش کسب می کند. او آن قدر در انزوا فرو می رود که تبدیل به چنین آدمی می شود، البته با توجه به هوش فوق العاده اش چنین چیزی بعید نیست، در فیلم به این موضوع اشاره می شود و به همین دلیل به او توهین می شود. اما در آخر فیلم که دنبال عشقش می رود با توجه به این که سبیلش را هم تراشیده این احساس به مخاطب دست می دهد که به مرد ملایم تری تبدیل شده است که این تغییر با همه ی نو بودنش باعث نشده که مخاطب نسبت به آن حالت دفاعی بگیرید بلکه به نظرش جالب هم باشد.
در کل چه برای اولین بار باشد که یک فیلم پوآرویی می بینید چه برای صدمین بار باز هم از تماشای این فیلم خوشتان خواهد آمد.
