شهرت، محبوبیت یا انتحار هنری، مسئله این است!

پنجشنبه ، 18 فروردین1401

شهرت، محبوبیت یا انتحار هنری، مسئله این است

لاله عالم

قدم گذاشتن در عرصه شهرت هنری سهل و دشوار است. سهل برای کسانی که یک شبه به واسطه ثروت، موقعیت و... به این عرصه وارد می شوند و دشوار از آن جهت که برای ماندن و ماندگاری به دلایل بیشتری نیاز است. قبل از اینکه به دلایل ماندگاری در عرصه شهرت بپردازیم باید در مورد همان قسمت اول مطلب یعنی سهل بودن توضیح بیشتری بدهیم. گفتم عده ای ممکن است با رانت ثروت، موقعیت خانوادگی یا ... راحت یا یک شبه به شهرت برسند اما برای عده زیادی، به دست آوردن شهرت هنری آسان نبوده است بلکه حاصل سال ها تحصیل، تمرین، تلاش، ممارست و...ب وده است.

بسیاری از هنرمندان عمر و جوانی خود را صرف اموزش و یادگیری کرده اند. در عرصه کار هنری خود تحصیل و تدریس کرده اند تا موفق شده اند یک اثر هنری ناب بوجود بیاورند. عمری که می توانست گونه ای دیگر سپری شود. خلق یک اثر هنری، از هر نوعی که باشد، چه یک تابلو نقاشی، یک کتاب، یک اهنگ، شعر، ایفای نقش در فیلم و.. قسمتى از وجود سازنده اش است و چكيده اى از تمام زحمات و تلاش هاى وى و به قولى شيره جانش. هر اثري كه خلق مى شود، برای هنرمند هم نشاط در پى دارد و هم فرسودگى.

حالا تازه خلق اثر با تمام انچه بر شمرديم، شروع كار است، قضاوت ها، ظن و گمان ها، انتقاد هاى درست يا غرض ورزانه در ادامه كار است، از طرف دیگر بسیاری از هنرمندان با چالش های خاصی در زندگی شخصی روبرو هستند که شاید کمتر در اقشار دیگر دیده شود. اینکه اطرافیان یک هنرمند چه نگاه و درکی نسبت به هنر و زندگی داشته باشند و چه جایگاهی برای آن قائل باشند، همه و همه از مسایلی است که یک هنرمند در طول زندگی اش با آن روبروست. تازه بعد از این همه شرح و تفسیر آیا آن اثر هنری که خلق کرده است، چه جایگاه در زمان و دوران خود دارد نیز موضوع دیگری است.

بسیاری از هنرمندان در زمان حیات خود به جایگاهی که حق آنهاست، دست نمی یابند. بارها می شنویم تابلوی های نقاشی های معروف در گالری ها ی جهان به قیمت های گزاف به فروش می رسد اما همه می دانیم که خیلی از صاحبان این اثرها در زمان حیات خود، به لحاظ مادی و معنوی آنچنان که شایسته بوده قدر ندیده اند، حتی بسیاری از سبک آوران و هنجار شکنان در زمان حیات خود نکوهش نیز شده اند. شاید برای برخی از هنرمندها حتی در زمان حیات خود نیز شناخته نشوند و افسوس ها که هنرمندی بزرگ در زمان خود قدر نیابد و کسی هنرش را نشناسد و به عبارتی درک نشود.

بارها شنیده ام که می گویند مثلا این شخص خاص متعلق به این زمان نبود و باید سال ها بگذرد تا اهمیت کارهایش درک شود. اما در این مقاله روی صحبتمان با هنرمندانی است که اقبال آن را داشته اند که در دوران خود به شهرت و محبوبیت دست یابند و یک شبه هم معروف نشده اند و جایگاه خود را با سختی و ممارست های فراوان به دست اورده اند و هم در زمان خودشان قدر دیده اند، افرادی که واقعا هنرمند هستند و در عرصه های هنری حرف برای گفتن دارد. اما برخی از آنها یا یک شبه یا تدریجا در عرصه شهرت دچار مشکل و از محبوبیت آنها کاسته می شود برای این علت معلول های بسیاری وجود دارد که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم.

یکی از این دلایل به عنوان مثال در عرصه بازیگری، انتخاب غلط نقش یا فیلم می باشد. به عنوان مثال تصور کنید، بازیگری معروف مدام در فیلم های سبک و بی محتوا بازی کند، خب مسلم است که به تدریج جایگاه خودرا از دست می دهد یا کارگردانی شناخته شده که مرتب فیلم های ضعیف بسازد. همچنین پذیرفتن نقشی که به فیزیک بازیگر نخورد اندک اندک از شهرت ‌‌محبوبیت وی می کاهد، به عنوان مثال بازیگر میانسالی را تصور کنید که مدام بخواهد در نقش جوان زیر 30 سال اول فیلم، بازی کند و کارگردان نیز به دلیل شهرت وی، یا ...قبول کند. یا بازیگری با فیزیک معمولی که توانسته به دلیل قدرت بازیگریش مطرح شود، سعی کند مدام در رل شخصی ظاهر شود که در نظر اول همه توجه ها را جلب می کند و عاشقش می شوند و داستان فیلم یا سریال متمرکز بر تلاش قهرمان یا ضد قهرمان برای بدست اوردن وی باشد.

البته چنین فیلم هایی باخت دو سویه است؛ هم برای بازیگر و هم برای کارگردان. همچنین اگربازیگری که در عرصه سینما موفق و مطرح است اما توانایی کار صحنه تاتر را نداشته باشد و تنها به دلیل اینکه حالا یک کار تئاتری در پرونده خود داشته باشد، به روی صحنه بیاید، باز هم به نوعی به شهرتش لطمه می خورد. همچنين هرگونه عمل یا صحبتی که در شان یک هنرمند نباشد نیز می تواند از محبوبیت یک هنرمند بکاهد. نگهداشتن شهرت همراه با محبوبیت و حفظ جایگاه به دست امده شاید بسیار سخت تر از بدست آوردن خود شهرت و محبوبیت است. هنرمند وقتی بر قله کوه می ایستد، چشمان زیادی به اوست و کوچکترین حرف و عمل یا انتخاب اشتباهش از نظر مخاطبان دور نمی ماند، اما برخی، گاهی اوقات به همه تلاش هایشان پشت پا می زنند و انگار خودکشی هنری می کنند.