قهرمانی قاره، 19 سال پس از تراژدی هوایی

در سال 2012 و در رقابتهای جام ملتهای آفریقا تیم زامبیا درخششی بی مانند داشت و نتایجی کسب کرد که تا آن زمان به دست نیاورده بود. زامبیا پیش از آن در سال 1994 هم در جام ملتها درخشیده بود اما در دیدار نهایی و در یک قدمی قهرمانی این مسابقات مقابل نیجریه(2-1) باخت تا به نایب قهرمانی بسنده کند.

البته این عنوان در شرایطی به دست آمده بود که زامبیا یک سال قبل از این مسابقات یک تیم کامل خود را از دست داده بود.

در روز 27 آوریل 1993 یکی از لحظه های دردناک تاریخ فوتبال آفریقا و جهان اتفاق افتاد. در آن سال تیم ملی زامبیا در مرحله اول انتخابی جام جهانی با ماداگاسکار و نامیبیا همگروه بود و موفق شد با 3 برد و یک باخت و تفاضل گل بهتر نسبت به ماداگاسکار راهی دور دوم انتخابی جام جهانی شود.

زامبیا در این مرحله با سنگال و مراکش همگروه بود و پس از برگزاری بازیهای رفت و برگشت، یک تیم راهی جام جهانی می شد. اما هنوز اولین مسابقه این تیم برگزار نشده بود که فاجعه رخ داد. در آوریل سال 1993 هجده عضو تیم ملی فوتبال زامبیا در سقوط هواپیمای نیروی هوایی این کشور در نزدیکی گابن کشته شدند. زامبیا برای بازی در مسابقات انتخابی جام جهانی 1994 راهی سنگال بود.در گزارشی که ده سال بعد منتشر شد، علت سقوط مشکل فنی در موتور سمت چپ هواپیما ذکر شد. در این گزارش آمده بود که سپس خلبان، موتور سمت راست را که کار می‌کرده به علت "چراغ راهنمای معیوب" به اشتباه خاموش کرده است.

به این ترتیب ملی پوشان زیر از دنیا رفتند:

افورد چابالا( دروازه بان)؛ متولد 2 فوریه 1960؛ جان سوکو( دفاع)؛ متولد 5 می 1968؛ ویتسون چانگ وه( دفاع)؛ متولد 19 اکتبر 1964؛ روبرت واتیاکنی( دفاع)؛ استون مولنگا( متولد 7 آگوست 1967)، دربی ماکینکا( هافبک)؛ متولد 5 سپتامبر 1965؛ موزز چیکوالاک والا( هافبک)؛ متولد 28 آگوست 1969؛ ویزدوم مومبا چانسا( هافبک)؛ متولد 17 آوریل 1964، کلوین موتاله( مهاجم)؛ متولد 20 سپتامبر 1969، تیموتی امویتا( مهاجم)؛ متولد 21 می 1968؛ نومبا امویلا( هخافبک)؛ متولد 19 مارس 1972، ریچارد اموانزا( هافبک)، ساموئل چومبا( دفاع)، موزز موساوا؛ کنان سیمامبه( حمله)، گادفری گانگوا( هافبک)، وینترمومبا( دفاع)، پاتریک باندا( حمله)

اما تیم جدید زامبیا به شکلی عجیب درخشید. این تیم موفق شد مراکش را 2 بر یک شکست داده و آن گاه در خانه سنگال به تساوی بدون گل دست یابد. زامبیا در 26 سپتامبر 1993 با 4 گل سنگال را شکست داد تا برای صعود به جام جهانی نیازمند تنها یک تساوی در خانه مراکش باشد. اما این تیم در روز 10 اکتبر با یک گل در استادیوم محمد چهارم کازابلانکا شکست خورد و بازیکنان شگفتی سازی که جانشین نفرات فقید زامبیا شده بودند، در آستانه رسیدن به افتخاری بزرگ از دستیابی به آن بازماندند.

چند هفته بعد زامبیا نایب قهرمان جام ملتهای آفریقا 1994 شد تا باز هم در حسرت رسیدن به افتخار بماند.

سالها گذشت. سرانجام در رقابتهای 2012، زامبیا مرحله گروهی را با برتری(2-1) مقابل سنگال آغاز شد و پس از تساوی(2-2) مقابل گینه استوایی، لیبی را هم(2-1) شکست داد تا راهی مرحله حذفی شود. برد(3-0) در برابر سودان، زامبیا را راهی نیمه نهایی و نبرد مقابل غنا کرد و سرانجام این تیم با برد(1-0)، پس از 19 سال راهی دیدار نهایی و مسابقه مقابل ساحل عاج شد.

مسابقه نهایی(0-0) به پایان رسید تا کار به ضربات پنالتی کشیده شود؛ جایی که هر یک از تیمها 9 پنالتی زدند و سرانجام زامبیا با برتری(8-7) بالاخره برای اولین بار قهرمان آفریقا شد.

رویای زامبیایی ها با 19 سال تاخیر به واقعیت مبدل شد.