رازهای درخشش هلند دهه 70 از نگاه یوهان کرویف

مهدی زارعی- برای بیشتر قرن بیستم هلند مکانی آرام و غیرقابل توصیف بود. سرزمینی مسطح و بدون علایمی که منعکس کننده پیشرفتی باشند؛ با یک جمعیت محافظه کار که ظاهری قدیمی و از مد افتاده داشت. همان طور که جامعه این شرایط را داشت، این وضعیت برای فوتبال آنها نیز به چشم می آمد. تا اواسط دهه 50، پرفشنالیزم( فوتبال حرفه ای) مجاز نبود و در نتیجه بازی هلندی کند و بدون ثبات به نظر می رسید. هلند آخرین بار در سال 1938 موفق به حضور در جام جهانی شد. نتایج بعد از جام جهانی کمی بهتر شدند اما هلند تا دهه 70 به دور نهایی جام نرسید.

یوهان کرویف ملی پوش فوتبال هلند از سال 1966 تا 1977 درباره روزهای شروع کار خود در تیم ملی می گوید:

فدراسین فوتبال بسیار ضعیف سازماندهی شده بود و توجهی به باشگاهها نداشت. مردم در باشگاهها فقط اوقات فراغت خود را سپری می کردند و به همین دلیل هر کسی به فوتبال علاقه مند بود، اما در حد سرگرمی و نه با هدف پیشرفت این رشته. از آنجایی که داخل باشگاهها چیز خاصی وجود نداشت، ما  گهگاهی به مراحل نهایی مسابقات می رفتیم و گاهی هم نمی رفتیم و این خوب نبود.

اما در دهه 1960 همه چیز تغییر کرد. جامعه هلندی دستخوش تحولات فرهنگی و اجتماعی شد. هنر و موسیقی به طور فزاینده ای رشد کرد و هلند به سرزمینی آوانگارد تبدیل شد. مسلما بزرگ ترین نماینده این انقلاب اجتماعی آژاکس آمستردام بود. آژاکسی ها با موهای بلند و نگرش بی دغدغه خود، دهه 70 را با پیروزی در سه جام اروپا آغاز کردند، نوعی بازی با سبکی تند و تیز که هرگز پیش تر دیده نشده بود. اما ویژگی خاص آن تیم چه بود؟ کرویف چنین توضیح می دهد:

فکر می کنم عالی ترین چیز در آژاکس، زمان هایی نبود که توپ در اختیار ما قرار می گرفت. بلکه زمانی بود که توپ در دست رقیب بود. در چنین مواقعی در زمان خیلی کمی توپ را دوباره پس می گرفتیم. فلسفه فوتبال همین است: شما در حال انجام یک بازی هستی که به توپ احتیاج دارد و زمانی که توپ را لمس کردی، باید حمله کنی. با توجه به شرایط بازی که داشتیم و در تمام سالهای بین 1969 تا 1973 یک تیم هلندی در فینال باشگاههای اروپا حضور داشت. این یعنی پنج سال سلطه بر فوتبال اروپا. ما دیگر احمق به نظر نمی آمدیم.

در آژاکس میشل استعداد بازیکنانی را پرورش داد که بعدها در جام جهانی 1974 برای هلند بسیار تاثیرگذار بودند؛ بازیکنانی چون جانی رپ، یوهان نیسکنس، ویم سوربیر، آری هان و رود کرول. اما تنها یک بازیکن خارج از سطح عمومی ستاره ها ایستاده بود. یوهان کرویف بازیکن سال اروپا برای سه بار متوالی، کاپیتان باشگاه و تیم ملی که مهره کلیدی نارنجی ها محسوب می شد.

اما آیا فشار زیادی رو دوش کرویف نبود. او با این تفسیر مخالف است:

مساله فشار نبود، بلکه این به معنای مسوولیت بیشتر بود. میشل کمک خیلی بزرگی برای من به شمار می آمد؛ او در خارج از زمین سازماندهی را انجام می داد و من در داخل زمین. در آن تیم، هر کسی پذیرفته بود که ما حقمان حضور در جام جهانی و درخشش در این بازیهاست. بعد از صعود، میشل سازماندهی تیم را برای جام 1974بر عهده گرفت و تیمی عالی ساخته شد. بازیکنانی عالی داشتیم که تعلیمات مورد نظر را قبلا گرفته بودند و به همین خاطر، همه چیز در ادامه خیلی خوب پیش رفت.

کاپیتان هلند ادامه می دهد:

بازی ما این طوری بود. ما برای برد می رفتیم و ذهنیت ما این گونه بود که چطور برنده شویم. خب ممکن بود از نظر فیزیکی از حریف بهتر نبودیم اما فکرما کمابیش روی این مساله بود که چطور برنده شویم. این روشی بود که من فکر می کردم: وقتی موقعیت طوری نیست که بتوانی به عقب برگردی، یا به زمان باقی مانده فکر کنی، از آن موقعیت بیرون برو و دوباره سعی کن که بازی را برنده شوی.

کرویف با هلند نایب قهرمان جام جهانی 1974 شد. اما مهمترین دستاورد آن تیم هلند چه بود؟ کاپیتان در خاتمه صحبتهایش می گوید:

هر کسی از دیدن مسابقه های ما خوشحال می شد. حتی بعد از شکست در فینال جام جهانی، وقتی به خانه برگشتیم باز هم خوشحال بودیم و می خندیدیم. زندگی خیلی خوب است اگر بتوانی بخندی و از خودت لذت ببری. این مهم ترین مساله است.