به مناسبت روز جهانی دویدن؛ آشنایی با رشته دوومیدانی

مهدی زارعی- عبارت دوومیدانی ترجمه كلمات Track & Field است. اولین بخش این عبارت (Track) به مسابقاتی اشاره می‌كند كه در پیست دو برگزار می‌شوند. قسمت دوم آن هم به معنای «میدان» است و منظور از آن رقابت‌هایی است  كه در زمین چمن ورزشگاه و در محدوده داخلی پیست دو برگزار می‌شود.

مواد دوومیدانی

دوومیدانی شامل مسابقات مختلف دوهای سرعت، استقامت و نیم استقامت، دوهای با مانع، پرتاب‌ها و پرش‌ها، رقابت‌های تركیبی و... است. ماده‌های دوومیدانی عبارت‌اند از:

ـ دوهای سرعت (100 متر، 200 متر، 400 متر)

ـ دوهای نیمه استقامت (800 متر، 1500 متر)

ـ دوهای استقامت (5000متر، 10 هزار متر، مارتن)

ـ پیاده‌روی (20 كیلومتر و 50 كیلومتر)

ـ دوهای با مانع (110 متر، 400 متر، 3000 متر)

ـ مسابقات تیمی (100×4 متر، 400× 4 متر)

ـ پرش‌ها (پرش طول، پرش سه گام، پرش ارتفاع، پرش با نیزه)

ـ پرتاب‌ها (پرتاب وزنه، پرتاب چكش، پرتاب دیسك، پرتاب نیزه)

ـ مسابقات تركیبی (ده‌گانه، هفت‌گانه)

دوهای سرعت

سرعت را «بزرگ‌ترین كلام دنیای حركت» نامیده‌اند. دوهای سرعت به تمامی دوها در مسافت‌های كمتر از 400 متر و 400 متر اطلاق می‌شود. با توجه به مسافت كم و زمان اندك برای رقابت دوندگان سرعت در حین مسابقه، فرصتی برای دم و بازدم كامل ندارند.

دوهای امدادی

در دوهای امدادی (100×4 متر و 400×4 متر) هر تیم از چهار دونده تشكیل شده است و هر دونده پس از دویدن مسافت معین باید میله استوانه‌ای را به نفر بعد بدهد. طول میله امداد 30 ـ 28 سانتی‌متر و قطر آن 12 سانتی‌متر است.

دوهای نیمه استقامت و استقامت

هر چه مسافت دوها افزایش می‌یابد، بر اهمیت «دم و بازدم» در حین مسابقه افزوده می‌شود. طولانی بودن مسیر اهمیت «استقامت» را هر چه بیشتر آشكار می‌كند. جز ماراتن، سایر مواد نیمه استقامت و استقامت در استادیوم برگزار می‌شوند. آغاز تمام این ماده‌ها نیز به صورت «استارت ایستاده» است و نیازی به قوز كردن در آغاز مسابقه نیست.

پیاده‌ روی Walking

پیاده‌روی شامل 3 مسابقه است:

20 كیلومتر برای زنان، و 20 كیلومتر و 50 كیلومتر برای مردان در این مادّه، ورزشكاران حق دویدن یا پریدن ندارند و باید به گونه‌ای گام بردارند كه قبل از جدا شدن یك پای آن‌ها از زمین پای دیگرشان بر روی زمین فرود ‌آید.

دوی صحرانوردیCross Country

دویدن در مسیرهای طبیعی همچون تپه‌ها، علفزارها و بیشه‌زارها را صحرانوردی می‌نامند.  این مسابقه دوی صحرانوردی مقررات خاصی ندارد؛ زیرا آب‌وهوا و شرایط طبیعی در نقاط مختلف دنیا متفاوت است. معمولاً صحرانوردی به صورت انفرادی و تیمی برگزار می‌شود و طول مسیر آن بین 7 تا 12 كیلومتر است.

دوهای با مانع

مسابقات دو با پریدن از مانع به دو صورت مسابقه‌های سبك (Hurdling ) و سنگین (پرش از موانع بلند و آب Steeple chase) برگزار می‌شود. در رقابت‌های سبك در فاصله 70 سانتیمتری هر مانع، تكه فلزی وجود دارد كه از روی زمین به مانع متصل شده است و موجب تعادل آن می‌شود. به این تكه فلز، سنگ تعادلی می‌گویند. اگر دونده‌ای در هنگام دویدن مانع را بیندازد، خطا محسوب نمی‌شود اما تماس پای دونده و مانع به طور طبیعی بر سرعت دونده تأثیر منفی می‌گذارد.

مسابقه دوی 3000 متر شامل پرش از موانع بلند و آب است. در این مسابقه 4 مانع در پیست ورزشگاه قرار داده می‌شود و دوندگان در هر دور دویدن در پیست، باید از موانع عبور كنند. طول موانع 13 فوت (3.96 متر)، عرض آن‌ها 5 اینچ (12.7 سانتی‌متر) و ارتفاعشان 3 فوت (91.4 سانتی‌متر) است. مانع پنجم نیز همین مشخصات را دارد؛ با این تفاوت كه در پشت این مانع و چسبیده به آن، چاله‌ای مربع شكل به ضلع 12 فوت (3.66 متر) قرار دارد كه پر از آب است.