به یاد خسرو سینایی ; فیلمسازی که به اندازه کافی قدر دیده نشد!

چهارشنبه 13 مرداد 1400

بیش از یک سال و نیم از شیوع ویروس کرونا در ایران و جهان می گذرد و طی این مدت بسیاری از انسان های بزرگ فرهنگ و هنر بر اثر هیولای کرونا ما را تنها گذاشتند. در عالم سینما یکی از مهمترین این افراد بدون شک خسرو سینایی بود. کارگردانی که کارهای ارزشمندی در کارنامه کاری اش موجود است و بیش از آن نیز پروژه های نا تمام داشت که متاسفانه فرصت نشد که آنها را به پایان برساند.

سینایی که دانش آموخته رشته معماری در دانشگاه وین بود اما عمده فعالیتش بیشتر در زمینه سینما بود زیرا که عاشق سینما بود و همین باعث شد که به فیلمسازی روی بیاورد. نکته جالب توجه در زندگی و کارنامه هنری سینایی این است که او به موسیقی نیز علاقه داشت و در زمینه موسیقی نیز فعالیت داشت اما اکثر مردم کمتر با فعالیت خسرو سینایی در زمینه موسیقی آشنایی دارند و بیشتر او را به عنوان فیلمساز می شناسند.

با وجود اینکه سینایی در خارج از کشور تحصیل کرده بود و حتی همسر اولش گیزلا یک نقاش مجار بود، اما سینایی عاشق ایران بود. این را در بسیاری از کارهایش می شد حس کرد از جمله مستند مشهور مرثیه گمشده که به داستان فراموش شده پناهندگان لهستانی در ایران پرداخته بود و داستان مهمان نوازی ایرانیان را پس از سال ها برای اروپائیان عیان کرد و به این ترتیب سینایی تبدیل به اولین فیلمساز ایرانی شد که در این زمینه فیلم ساخت.

فیلم مرثیه گمشده که در ایران به هیچ وجه دیده نشد، در اروپا و خصوصا لهستان بسیار مورد توجه قرار گرفت به طوری که در سال 1387 خسرو سینایی موفق به دریافت نشان ویژه لهستان از رئیس جمهور این کشور شد.

اما عشق خسرو سینایی به ایران تنها به فیلم مستند مرثیه گمشده خلاصه نمی شود، فیلم در کوچه های عشق که درباره خوزستان پس از جنگ ساخت، نمونه بارز عشق سینایی به ایران بود. با وجود اینکه او زاده ساری در شمال ایران بود، اما بارها به خوزستان سفر کرد و عاشق جنوب ایران بود. همین امر باعث شد که فیلم عروس آتش را بسازد. فیلمی که در ظاهر نقد سنت های آن منطقه بود اما در واقع اثری دلسوزانه از اوضاع زنان در خوزستان به شمار می رود که به حقایق تلخی از این استان مهم در ایران می پردازد.
سینایی فیلمنامه ای سینمایی درباره لهستانی ها در ایران نوشته بود که به گفته خودش درباره پسری ایرانی بود که سال ها پیش به یک دختر لهستانی دل می بندد. نام این فیلمنامه قطار زمستانی بود که متاسفانه هیچ گاه به ساخت نرسید. سینایی بسیار امیدوار بود که بازیگر دوران میانسالی آن پسر عزت اله انتظامی باشد، اما هیچ کدام از این آرزوهای خسرو سینایی محقق نشد و در سال های آخرعمر هر چه بیشتر تلاش کرد کمتر موفق به ساخت این پروژه مهم و عظیم شد و همواره از بی توجهی به این سوژه بین المللی شاکی بود و سالهای آخر عمر این فیلمساز بزرگ سینمای ایران بدون ساخت فیلم مهمی سپری شد.
یازدهم مرداد سال 1399 کرونا خسرو سینایی را از سینما و هنر ایران گرفت تا یکی از مهمترین فیلمسازان مستقل کشور برای همیشه خاموش شود. فیلمسازی که به باور بسیاری از صاحب نظران و منتقدان در حد کارهای مهمی که انجام داد قدر دیده نشد و بسیاری از کارهای مهمش نیمه تمام ماند و حتی نتوانست بهترین فیلم خود را از منظر خودش بسازد!