جام جهانی از نگاه فیفا، سرمایه گذاری ها و صعت توریسم

مهدی زارعی- برای مسابقات جام جهانی برزیل، بخشی از سرمایه‌گذاری برای برگزاری جام جهانی 2018 توسط دولت و بخشی دیگر توسط بخش‌های خصوصی مرتبط با جام جهانی انجام شد. سرمایه‌گذاری‌ها در ساخت و ترمیم استادیوم‌های فوتبال، گسترش هتل‌ها و امکانات میزبانی از میهمانان، رسانه‌ها و بخش‌های تبلیغاتی، فناوری اطلاعات، مراکز پخش‌رسانه‌ای و ارسال تلویزیونی، زیرساخت‌های حمل و نقل، ترمیم شهرها و شهرسازی، امنیت عمومی و ساخت پارک‌های هواداری انجام شد. برزیل برای ساخت و ترمیم استادیوم‌های خود، 2.05 میلیارد دلار هزینه کرد. همچنین هزینه توسعه امکانات رسانه‌ای نزدیک به 2.89 میلیارد دلار بود. برزیلی‌ها برای برگزاری این بازی‌ها، 799 کیلومتر بزرگراه را بازسازی و 1368 کیلومتر را نوسازی کردند. همچنین 2167 کیلومتر بزرگراه جدید در این کشور ساخته شد و ظرفیت هواپیمایی این کشور طی پنج سال 52.2 میلیون نفر در سال افزایش یافت و به 166.8 میلیون نفر در سال رسید. 
جام جهانی تاثیرات غیرمستقیمی بر صنایع دیگر برزیل داشت. صنایع نساجی، لوازم یدکی وسایل نقلیه، خدمات خانه داری، ماشین‌ها و ابزارهای الکتریکی، تعمیر و نگه داری ماشین‌آلات، محصولات چوبی و چرمی، خدمات و صنایع پزشکی، اتوبوسرانی و لوازم کامپیوتری همگی تولیدات خود را تحت تاثیر جام جهانی افزایش دادند. رشد تولید حاصل از جام جهانی آنها بین 0.12 و 10.24 به نسبت سال پایه 2010 بود.

تنها منبع درآمد فیفا؟

در دوران ریاست سپ بلاتر بر فیفا، جرومه والکه درباره ثروت فیفا و منابع درآمد این فدراسیون گفت:

ما هر چهار سال یكبار با برگزاری جام جهانی درآمد كسب می‌كنیم و از این رو نمی‌توان فیفا را ثروتمند دانست. این تنها راه كسب درآمد ماست.

آنچه بدیهی است این نکته است که موفقیت مالی جام جهانی اثر بسیار مثبتی در رشد ورزش دارد. بودجه فیفا برای سال‌های 2015 تا 2018 به میزان 4.9 میلیارد دلار تعیین شده که 2.15 میلیارد دلار آن به جام جهانی 2018 روسیه اختصاص دارد. به طور کلی، 78 درصد (3.8 میلیارد دلار) از این 4.9 میلیارد به طور مستقیم در خود فوتبال سرمایه‌گذاری می‌شود که شامل پروژه‌های توسعه‌ای، مسابقات و نظارت مسابقات است.

تاثیر در صنعت توریسم
یکی از جنبه‌هایی که کشورها را برای برگزاری جام جهانی ترغیب می‌کند هجوم توریست‌ها به کشور محل بازی است. توریست‌هایی که برای تماشای بازی‌ها به کشور میزبان می‌روند و درآمدهای زیادی برای این کشور به وجود می‌آورند.

رشد گردشگران در برزیل از سال 2009 و تحت تاثیر انتخاب برزیل به عنوان میزبان جام جهانی بیشتر شد. اما تعداد گردشگرانی که در سال 2014 وارد برزیل شدند به‌دلیل برگزاری جام‌جهانی یک میلیون و 48 هزار نفر بیشتر از مقدار تخمین زده شده برای تعداد گردشگران بدون برگزاری جام جهانی رسید. با توجه به برگزاری المپیک 2016 در برزیل،  رشد گردشگران تا سال 2018 هم حدود 2 میلیون بیشتر از تخمین گردشگر برای همین سال و بدون برگزاری جام جهانی شد.

درآمد فیفا از جام جهانی برزیل

جام جهانی برزیل 4 میلیارد دلار برای فیفا درآمد ایجاد کرد. این رقم 66 درصد بیشتر از رقم درآمد جام جهانی پیشین در آفریقای جنوبی بود. اکثر این درآمد حاصل فروش حق پخش تلویزیونی و حق تبلیغات بازی‌ها بود. سود خالص حاصل از این بازی‌ها برای فیفا 2 میلیارد دلار بود. آنها حق پخش تلویزیونی مسابقات را 1.7 میلیارد دلار و حق تبلیغات را 1.35 میلیارد دلار به شرکای تجاری خود نظیر آدیداس، هواپیمایی امارات، سونی، ویزا، هیوندای و کوکاکولا فروختند. این شرکت‌ها به‌ دلیل تعداد زیاد افرادی که مسابقات را در سراسر دنیا تعقیب می‌کنند علاقه زیادی به سرمایه‌گذاری در آن دارند. تحقیقات فیفا نشان داده است که در سال 2010، حدود 909 میلیون نفر در سراسر دنیا مسابقات را از تلویزیون تماشا کرده‌اند. همچنین حدود 620 میلیون نفر حداقل 20 دقیقه از فینال این مسابقات را که با پیروزی اسپانیا مقابل هلند همراه بوده دیده‌اند. تعداد کسانی که حداقل یک دقیقه از این مسابقات را به صورت زنده دیدند هم 3.2 میلیارد نفر بوده است، به صورت میانگین برای هر بازی 188.4 میلیون نفر. 
فیفا برای بازی‌های برزیل  بیش از 576 میلیون دلار برای شرکت اعضا و طرح محافظت از منافع باشگاه‌هایی که در جام جهانی بازیکن دارند هزینه کرد. این هزینه 37 درصد بیشتر از جام‌جهانی قبلی بود. همچنین پاداش نقدی مسابقات به 70 میلیون دلار رسید که 75 درصد بیشتر از جام جهانی آفریقای جنوبی بود. قهرمان جام جهانی 35 میلیون دلار جایزه دریافت کرد و تیم‌هایی که در مراحل مقدماتی حذف می‌شوند هر کدام 8 میلیون دلار  گرفتند.

به این ترتیب فیفا از برگزاری جام جهانی در برزیل بیشترین سود را در تاریخ خود داشته است تا این جام به موفقیت‌آمیزترین جام جهانی تاریخ تبدیل شود. باید دید که آیا رکوردهای به دست آمده در برزیل و روسیه در جام جهانی 2022 شکسته خواهند شد یا خیر؟