کافئین چیست؟

 یکی از موادی که همیشه در مورد آن بحث های فراوانی وجود دارد، کافئین می باشد. در مقاله آشنایی با ماده شگفت انگیز کافئین قصد داریم شما را با خواص و ضررهای این ماده آشنا کنیم. چرا که اساسا دانستن این موارد به ما کمک می کند تا شیوه تغذیه ای مناسب تری داشته باشیم. با ما همراه باشید تا اطلاعات مفیدی در این باره بدست آورید.

کافئین چیست؟

همانطور که در مقدمه بیان کردیم، کافئین یک ماده غذایی بوده و در گیاهانی مثل قهوه یا چای می نوشیم.

مصرف کافئین به چه دورانی باز می گردد؟

همانطور که اشاره کردیم، کافئین در مواد غذایی مثل قهوه و چای وجود دارد. از نظر بسیاری از مورخان تاریخ دقیقی از اولین باری که انسان ها قهوه یا چای نوشیده اند در دست نیست. اما بعضی منابع نقل کرده اند که پس از کشف قاره آمریکا، اولین بار یک تاجر انگلیسی با سفر به این منطقه و آشنایی با فرهنگ بومیان سرخپوست، با این نوشیدنی آشنا شد. بعلاوه بعدها با چیره شدن انگلستان بر سرزمین های آسیای شرقی مثل چین، با گیاهی به اسم چای آشنا شدند. با ورود چای به انگلستان این ماده غذایی نیز تبدیل به یکی از مورد علاقه ترین نوشیدنی های مردم انگلستان تبدیل شد.

در چه مواد غذایی می توانیم کافئین را پیدا کنیم؟

ماده کافئین بطور طبیعی در برگ گیاهانی مثل چای یا دانه های خوراکی مثل قهوه وجود دارد. همچنین در تولید نوشیدنی های گازدار مثل کولا یا نوشابه های انرژی زا نیز کافئین را اضافه می کنند. انواع نوشیدنی هایی مثل اسپرسو، نوشابه های انرژی زا، چای دم کشیده، هات چاکلت و حتی کاکائو نیز حاوی این ماده غذایی هستند. بعلاوه بعضی از داروهای مسکن یا چربی سوز نیز دارای مقداری کافئین در محتویات خود می باشند.

کافئین چه تاثیراتی بر بدن ما دارد؟

به دلیل خاصیت محرک بودن کافئین، از این ماده عذایی در تسکین دردهای مزمن مثل میگرن استفاده می شود. در واقع بسیاری از افراد هنگام سر درد عادت دارند که قرص مسکن را به همراه قهوه یا چای مصرف نمایند. امروزه دانشمندان زیادی بر روی تاثیرات کافئین بر روی بدن انسان در حال تحقیق هستند. گروهی می گویند که این ماده دارای ضررهای فراوانی بوده اما گروهی معتقدند که مصرف به اندازه آن می تواند تاثیر شگفت انگیزی بر روی سلامت ما بر جای بگذارد. با اولین جرعه ای که از قهوه یا چای خود می نوشید، کافئین با حل شدن در آب بلافاصله وارد خون می شود. به این ترتیب فرآیند گوارش آن در معده آغاز می شود. پزشکان و متخصصان تغذیه باور دارند که زمانی حود 4 تا 6 ساعت طول می کشد تا مولکول های کافئین بطور کامل در بدن هضم شوند.

آیا واقعا کافئین تاثیر قوی بر روی بدن ما می گذارد؟

اساسا هر ماده غذایی می تواند تاثیر بخصوص خود را بر روی بدن انسان ها داشته باشد. اما چیزی که باعث افزایش جذب این مواد غذایی در بدن می شود، شرایط جسمی، جنسیت و وزن افراد بستگی دارد. اولین تاثیر کافئین بر روی قلب ما اتفاق می افند. چرا که با نوشیدن مایعات حاوی کافئین، این ماده باعث تنگ تر شدن دیواره رگ ها شده و در نتیجه قلب باید توان بیشتری در پمپاژ خون صرف کند. به همین دلیل افرادی که دارای سابقه فشار خون هستند، باید با احتیاط بیشتری قهوه یا چای بنوشند. از طرفی برخی از ورزشکاران کافئین را بعنوان مکمل غذایی در میان وعده های خود قرار می دهند. همچنین از آن جایی که کافئین یک ماده غذایی محرک می باشد، بر روی سلول های مغز بشدت تاثیر گذاشته و باعث فعالیت بیشتر غدد بدن می شود. پس باید با در نظر گرفتن شرایط بدن خود میزان مصرف کافئین را مدیریت نمایید.

مصرف کافئین چه فوایدی برای بدن دارد؟

تقریبا ثابت شده که کافئین تاثیرات قوی بر عملکرد بدن ما دارد. با هم به برخی از فواید این ماده غذایی می پردازیم:

• افزایش کیفیت عملکرد مغز

مصرف کافئین باعث ترشح هورمونی به نام دوپامین در مغز می شود. این هورمون نقش تحریک سلول های مغزی را بر عهده دارد. به این ترتیب عملکرد مغز در بخاطر سپردن، افزایش سطح تمرکز و تنظیم حرکات بدن بهبود می یابد. از طرفی هورمون نوراپی نفرین هم از دیگر هورمون هاییست که با نوشیدن یک فنجان چای یا قهوه ترشح می شود. هورمون مذکور باعث افزایش سطح استرس در بدن می شود. بر اساس مطالعات انجام شده محققین به این نتیجه رسیده اند که مصرف کافئین می تواند در کاهش افسردگی و خطر ابتلا به بیماری هایی مانند آلزایمر و پارکینسون موثر باشد.

• بالا بردن سوخت و ساز بدن

اصولا با مصرف کافئین سلول های مغزی و سیستم عصبی بدن شدیدا تحریک می شوند. این عمل باعث می شود تا سوخت و ساز بدن افزایش یافته و در نتیجه چربی های اضافه بسوزند. ثابت شده که مصرف روزانه 300 میلی گرم کافئین می تواند به شما کمک کند تا هر روز حدود 79 کالری چربی بسوزانید. بناربراین افرادی که به دنبال کاهش وزن خود هستند می توانند مصرف نوشیدنی های کافئین دار را در میان وعده های غذایی بگنجانند. البته توجه داشته باشید که مصرف بیش از اندازه هم می تواند خطرناک باشد.

• بالابردن امکان فعالیت های ورزشی

همانطور که پیشتر اشاره شد، کافئین بدلیل افزایش سطح تحریک سلول های مغزی باعث افزایش انرژی بدن می شود. به این ترتیب با کمک کافئین می توانید به ماندن گلوکز در ماهیچه ها کمک فراوانی نمایید. چرا که گلوکز در افزایش توان عضلات در هنگام انجام حرکات ورزشی نقش بسزایی دارد. در نهایت با نوشیدن مایعات کافئین دار خستگی ناشی از فعالیت های ورزشی نیز کاهش می یابد.

• کاهش خطر حملات قلبی

محققان و پزشکان دریافته اند که نوشیدن روزانه یک تا چهار فنجان قهوه می تواند به بدن در کاهش خطر حملات قلبی کمک نماید. حتی جالب است بدانید که تحقیقات دیگری نشان داده اند که کافئین می تواند خطر سکته مغزی را نیز در انسان ها کاهش دهد.

• جلوگیری از دیابت نوع 2

دیابت نوع 2 یکی از شایع ترین انواع دیابت در میان افراد می باشد. به همین دلیل بسیاری از مردم برای دور ماندن از ابتلا به این بیماری همواره به فکر یافتن راه های جدید هستند. یکی از مواد غذایی که می تواند دیابت نوع 2 را از بین برده یا از بروز آن جلوگیری کند، کافئین می باشد. در حقیقت با مصرف منظم قهوه خطر بروز دیابت نوع 2 در افراد کاهش چشم گیری خواهد یافت.

مضرات کافئین چیست؟

با همه مزایا و خواصی که برای کافئین ذکر کردیم باید به این نکته توجه داشته باشید که زیاده روی در نوشیدن قهوه یا چای می تواند مضراتی نیز داشته باشد. در ادامه به برخی از این مضرات اشاره می کنیم:

• بروز بی خوابی

اولین ضرری که مصرف بیش از حد کافئین دارد، بی خوابی است. از آنجایی که کافئین یک ماده اعتیادآور به حساب می آید، چنانچه پس از مصرف مداوم آن، به طور ناگهانی از نوشیدن قهوه دست بکشید، این کار باعث می شود تا سلول های مغز واکنش نشان داده و فرد دچار بی خوابی شود. البته نوشیدن قهوه پیش از خواب نیز می تواند باعث بروز اختلالات خواب شود.

• خطر سقط جنین

خانم های باردار باید در مصرف کافئین و نوشیدنی های حاوی این ماده غذایی دقت لازم را بعمل بیاورند. زیرا اگر در مصرف آن حد تعادل را رعایت نکنند، ممکن است با خطر از دست دادن جنین خود مواجه شوند. دلیل این اتفاق قابلیت حل شدن کافئین در خون می باشد که باعث ورود این ماده به بدن جنین شده و در نتیجه بالا رفتن ضربان قلب آن بالا می شود. پس حتما در نوشیدن قهوه دقت کرده و در مورد عوارض آن با پزشک خود مشورت نمایید.

• افزایش فشار خون

همانطور که بارها در این مقاله اشاره کردیم کافئین باعث بالا رفتن فشار خون در افراد می شود. بنابراین باید در مصرف روزانه ان مراقب باشید تا به میزان مناسب بنوشید. همچنین اگر از بیماری های قلبی رنج می برید باید با احتیاط بیشتری نوشیدنی های حاوی کافئین را مصرف نمایید.

کدام نوع قهوه کافئین بیشتری در خود دارد؟

همانطور که پیش از این در مقدمه آشنایی با ماده شگفت انگیز کافئین اشاره کردیم، یکی از نوشیدنی هایی که بیشترین میزان ماده کافئین را در خود جای داده است، قهوه می باشد. اما قهوه نیز از نظر نوع به چند گروه تقسیم بندی می شود که هر کدام میزان مشخصی از این ماده غذایی را دارا می باشند. در میان انواع قهوه قابل یافت در بازار می رسیم به دو نوع ربوستا و عربیکا. قهوه ربوستا یکی از محبوب ترین انواع دانه های قهوه بوده که در مقایسه با قهوه عربیکا از میزان کافئین بالاتری برخوردار است. همچنین قهوه اسپرسو در میان انواع روش های دم کردن قهوه حاوی مقدار بیشتری کافئین می باشد.

آیا قرص کافئین می تواند جایگزین مناسبی باشد؟

قرص کافئین محصولیست که بطور طبیعی  از گیاهان حاوی این ماده تهیه شده است. البته امروزه بطور صنعتی در آزمایشگاه ها نیز قرص کافئین را تولید می کنند. مصرف این قرص برای کسانی که قصد دارند از کافئین به عنوان مکمل استفاده نمایند توصیه می شود. اما باید در مصرف آن دقت شود چرا که در صورت استفاده بیش از حد ممکن است بدنتان دچار عوارض شود. دلیل این که بعضی از افراد به جای نوشیدن قهوه از قرص کافئین استفاده می کنند، ممکن است بخاطر حساسیت به گوارش قهوه باشد. یا این که برخی ها علاقه ای به طعم تلخ قهوه نداشته و برای جلوگیری از مصرف شکر و افزایش وزن، قرص های مذکور را جایگزین می کنند.

فواید مصرف قرص کافئین

قرص های حاوی کافئین به بدن برای جلوگیری از بروز برخی سرطان ها و یا بیماری های خاص کمک می نماید. بعلاوه فواید کوتاه مدتی مثل کاهش سردرد به ویژه در افراد مبتلا به میگرن، افزایش سطح انرژی، کاهش علائم افسردگی، بهبود عملکرد دستگاه گوارش، افزایش تمرکز و مدت زمان بیداری، کمک به بهبود حافظه و در نهایت افزایش عملکرد کیفی ورزشکاران در قرص های کافئین قابل مشاهده می باشد.

عوارض استفاده از قرص های کافئین

با وجود فواید غیر قابل انکار مصرف قرص های کافئین، باید توجه کنید که اگر در مصرف این ماده حد تعادل را رعایت نکنید، امکان بروز عوارض برایتان وجود خواهد داشت. بطور مثال کسانی که کافئین زیاد مصرف می کنند ممکن است با مشکلاتی مثل رفلاکس معده، اسهال، کاهش جذب کلسیم در بدن، ضعیف شدن استخوان ها، افزایش ضربان و بروز تپش قلب، کاهش خواب و خطر بروز سقط جنین، مواجه شوند.

چه مقدار کافئین در طول روز باید مصرف کنیم؟

بر اساس نتایج منتشر شده توسط محققین مرکز ایمنی مواد غذایی اروپا، هر فرد بطور روزانه می تواند حدود 400 میلی گرم کافئین مصرف کند. در حقیقت این مقدار معادل نوشیدن چهار فنجان قهوه می باشد. البته خانم های باردار برای پیشگیری از آسیب های احتمالی باید میزان مصرف را به نصف کاهش دهند.

نتیجه گیری

بر اساس حکایت هایی که گذشتگان ما نقل می کرده اند، همیشه باید حد تعادل را در مصرف همه چیز رعایت کرد. این موضوع در مورد مصرف کافئین و مواد غذایی حاوی این ماده نیز صدق می کند. به بیان ساده تر، اگر چه فواید کافئین برای بدن ما غیر قابل انکار است، اما اگر در مصرف آن زیاده روی شود، ممکن است ما را با مشکلات متعددی مواجه سازد. بنابراین بهترین روش عمل به توصیه کارشناسان تغذیه بوده و طبق نتایج تحقیقات منتشر شده اقدام به نوشیدن قهوه یا خوردن قرص های کافئین کنید. ما در مقاله آشنایی با ماده شگفت انگیز کافئین قصد داشتیم شما را با اسرار آن آشنا کنیم. به این ترتیب پس از مطالعه این مقاله می توانید با دقت بیشتری کافئین مصرف نمایید.

• منبع: https://caffeinepark.com/what-is-caffeine-377