داور شوکر و مهمترین مساله بی اهمیت دنیا

مهدی زارعی- اوج شهرت داور شوكر زمانی بود كه به عنوان بزرگ‌ترین مهاجم فوتبال كشور خود، تاریخ‌سازی می‌كرد. شوكر می‌گوید:

حالا دیگر می‌توانم دین خود را به فوتبال ادا كنم. زیرا از بازی كردن در كشورهای مختلف، چیزهای زیادی یاد گرفته‌ام. برای همین امر از ریاست فدراسیون فوتبال كرواسی احساس شادی می‌كنم زیرا احساس می‌كنم كه می‌توانم در سراسر دنیا به ارتقاء سلامت فوتبال كمك كنم. این نوع فعالیت‌ها، هیچ‌گاه مرا خسته نمی‌كند. به سفر به گوشه و كنار دنیا ادامه خواهم داد و در هر جایی كه بتوانم، از تجربیاتم برای كمك به كشورهای كوچك و بزرگ استفاده خواهم كرد. می‌خواهم به كشورهای مختلف كمك كنم و وضعیت فوتبال آنها را ارتقاء بخشم.

شوكر در كشور یوگسلاوی سابق و در شهر «اوسیك» رشد كرد. هیچ كسی در استعداد او شك نداشت و شوكر در 16 سالگی به تیم اول شهر راه پیدا كرد. در جریان جام جهانی زیر 20 سال كه در سال 1987 در شیلی برگزار شد، شوكر به عنوان رهبر خط حمله تیم ملی انتخاب شد. یوگسلاوی در آن رقابت‌ها تیم فوق‌العاده‌ای داشت و می‌توان اسامی بازیكنانی چون شوكر، پروزینچكی، بوبان، میاتوویچ، استیماچ و ... را در آن تیم مشاهده كرد. یوگسلاوی با پیروزی مقابل آلمان‌غربی در ضربات پنالتی، جام را بالای سر می‌برد و شوكر با شش گل زده به عنوان دومین گلزن برتر رقابت‌ها انتخاب می‌شود.

می‌توانم بگویم تجربه‌ای كه در سال 1987 از حضور در اولین جام جهانی زندگی‌ام به دست آورده‌ام، مهم‌ترین تجربه‌ای بود كه تاكنون به دست آورده‌ام. همه چیز از آن جا برای من رقم خورد. وقتی به خود آمدم، مشاهده كردم كه در جام جهانی حضور دارم، گل می‌زنم و در كنار دوستانم می‌درخشم. تا آن زمان هرگز در استادیومی با 60 هزار تماشاگر، بازی نكرده‌ بودیم اما در نخستین بازی خود در مقابل شیلی، مجبور شدیم در چنین فضایی به میدان برویم و موفق شدیم میزبان را (4ـ2) شكست دهیم. هرگز آن روز را فراموش نمی‌كنم!

با این حال، آن تیم بزرگ هیچ‌گاه فرصت نكرد به افتخاراتی كه شایسته آن بود، دست یابد. زاگرب در حال حاضر، شهری پویا و پایتخت یكی از جدید‌ترین اعضای اتحادیه فوتبال اروپاست اما این شهر در سال 1991 و با فروپاشی یوگسلاوی، به دامان جنگ و ناآرامی‌ افتاد و وضعیتی بغرنج پیدا كرد. بازیكنان یوگسلاو مجبور شدند كه تیم‌های ملی جدید خود را انتخاب كنند. گروهی از آن‌ها یوگسلاوی جدید را برگزیدند كه شامل كشورهای صربستان و مونته‌نگرو بود. اما شوكر به كرواسی وفادار ماند هرچند كه به واسطه این انتخاب، مدتی از عرصه‌های بین‌المللی به حاشیه رانده شد. شوكر درباره آن روزها می‌گوید:

باید بگویم وقتی یك بازیكن به مدت 4 تا 5 سال امكان حضور در میادین بین‌المللی را از دست می‌دهد، كاملاً به حاشیه فوتبال می‌رود. تصور كنید بازیكنانی چون لمپارد، جرارد یا جا‌ن‌تری را به مدت چهار سال از تیم ملی انگلستان كنار می گذاشتند! چه اتفاقی برایشان می افتاد؟! تحمل چنین وضعیتی برای ما بسیار مشكل بود و به دلیل اتفاقاتی كه رخ داده بود، بی‌صبرانه منتظر بودیم تا در رقابت‌های یورو ـ96، حضور در مسابقات معتبر را تجربه كنیم. همین طور هم شد و با تمام قوا به آن رقابت‌ها گام نهادیم. خیلی حیف شد كه در آن بازی‌ها نتوانستیم قهرمان اروپا شویم زیرا فرصت‌های خوبی داشتیم ولی آلمان‌ها در مقابل ما بهتر ظاهر شدند. هرچند كه دو سال بعد در جام جهانی جبران كردیم.

با متوقف شدن جنگ، كرواسی برای اولین بار به عنوان كشوری مستقل در جام جهانی 1998 ژاپن پیروز شد و شوكر نیز در هر دو مسابقه گلزنی كرد. به این ترتیب صعود كروات‌ها به دور دوم حتمی شد تا باخت به آرژانتین نیز تأثیری در این صعود نداشته باشد. آنها در مرحله دوم رومانی را با پنالتی شوكر از پیش روی برداشتند و برای راهیابی به مرحله نیمه‌نهایی مقابل آلمان قرار گرفتند. شوكر درباره آن بازی می‌گوید:

فكر می‌كنم ژرمن‌ها ما را دست‌كم گرفته بودند. آن‌ها فكر می‌كردند كه قوی‌تر از ما هستند و شاید هم طبیعی بود كه چنین تفكری داشته باشند. اما ضرب‌المثلی وجود دارد كه می‌گوید «از بین تمام چیزهای بی‌اهمیت دنیا، فوتبال از همه‌ مهم‌تر است!» در فوتبال، تیم‌های بهتر یا ثروتمندتر، همیشه برنده نیستند و تیم‌های كوچك‌تر و گمنام‌تر نیز برای برنده شدن شانس دارند. جذابیت فوتبال به این است كه یك كشور كوچك می‌تواند كشوری صاحب‌نام و مشهور را پشت سر بگذارد. ما این را ثابت كردیم و پس از آن بود كه مردم آرام‌آرام به ما احترام گذاشتند.

كرواسی نتیجه‌ای قاطع به دست آورد. آن‌ها در آن روزها در اوج بودند و كاری از دست ژرمن‌ها برنیامد.

وقتی در نیمه اول «كریستین ورنز» به دلیل خطا بر روی شوكر اخراج شد، نتیجه نهایی اجتناب‌ناپذیر به نظر رسید. شوكر درباره اخراج ورنز چنین اعتقاد دارد:

ما در نیمه اول بسیار عالی بودیم. كارت قرمزی هم كه به ورنز داده شد، كاملاً درست بود. هنوز هم وقتی به آن لحظه فكر می‌كنم، پایم درد می‌گیرد! آن مسابقه را (3ـ0) بردیم و این نتیجه برایمان همچون خواب و خیال بود! آن پیروزی، درخشان‌ترین اتفاقی بود كه در فوتبال كرواسی اتفاق افتاده بود و آن شب، یكی از بهترین شب‌های زندگی همه ما شد. آن شب در شهر لیون، كروات بودن واقعاً مایه افتخار بود!

كرواسی در نیمه‌نهایی و در شهر پاریس به مصاف فرانسه رفت. كشوری با جمعیتی كمتر از پنج میلیون نفر و قدمتی كمتر از 10 سال، به نیمه‌نهایی جام جهانی صعود كرده بود. با این وجود شاگردان میروسلاو بلاژویچ و برانكو ایوانكوویچ از تیم میزبان هراسی نداشت و كمی پس از شروع نیمه دوم، شوكر كروات‌ها را پیش انداخت.

اما فرانسه پس از دریافت این گل، به شكلی به گل رسید كه هیچ كس انتظارش را نداشت. شوكر می‌گوید:

مهاجمان درجه یك فراوانی در آن تورنمنت حضور داشتند. حتی اگر بازیكنی برای چند ثانیه وارد میدان می‌شد، می‌توانست به خودش افتخار كند. ما در مقابل فرانسه میزبان شكست خوردیم و به نظر من، آن‌ها بهترین فوتبال در آن تورنمنت را به نمایش گذاشتند. حقیقت این است كه از دو گل «لیلین تورام» بسیار متاسفم. زیرا پس از آن، هرگز ندیدم كه برای یوونتوس یا فرانسه گلزنی كند! این مسأله هنوز هم مرا آزار می‌دهد.

كرواسی سرانجام مقام سوم جام جهانی را به خود اختصاص داد و داور شوكر با 6 گلی كه به ثمررساند، كفش طلای بهترین گلزن جام را به خود اختصاص داد. او تا سال 2002 به فوتبال ادامه داد و پس از آن، وارد دنیای مدیریت فوتبال شد. كرواسی نیز تا سال 2018 نتوانست موفقیت‌های آن تابستان مشهور را تكرار كند. اما همیشه یكی از ده تیم برتر دنیا بود.

ما به سبك بازی خود افتخار می‌كنیم. كلید موفقیت كرواسی، همین سبك بازی است. مردم همیشه می‌پرسند چگونه در جدول رده‌بندی فیفا، كرواسی همیشه یكی از ده تیم برتر دنیا است؟» اما پاسخ این سؤال، بسیار ساده است: سرمایه‌گذاری قابل‌توجه بر روی بازیكنان جوان! برای مثال، ما از ده سال قبل به جام جهانی 2022 فكر می کردیم. حتماً باید به این نكته اشاره كنم كه در خارج كرواسی، ما را بیشتر از داخل كرواسی تحسین می‌كنند. اما مطمئن هستم كه این وضعیت در آینده تغییر می‌كند. شك ندارم كه همگی ما به تیم ملی كرواسی افتخار می‌كنیم و از موفقیت این تیم، شاد می‌شویم.