تاریخچه کنسول های بازی

اگرچه بازی های ویدیویی امروزه به عنوان یک صنعت پردرآمد شناخته می شود، اما در گذشته قضیه کاملا بر خلاف آنچه امروز از گیمینگ می دانیم بوده است. ساخت بازی های ویدیویی از دهه های 50 و 60 میلادی آغاز شد و با پیشرفت تکنولوژی در اوایل 1970 میلادی، اولین سخت افزارهای مختص گیمینگ که ما آنها را با نام " کنسول های بازی " می شناسیم عرضه شد. به عبارتی، کنسول بازی، سیستمی است که تنها برای اجرای بازی های ویدیویی ساخته شده است.

تاریخچه کنسول های بازی

سال 1967: کنسول Brown Box 

اولین نسخه آزمایشی از یک کنسول بازی در سال 1967 توسط رالف بائر (که او را پدر صنعت بازی های ویدیویی می نامند) ساخته شد. این کنسول از یک جعبه مکعب مستطیلی شکل چوبی ساخته شده بود که به همین دلیل به آن Brown Box یا جعبه قهوه ای می گفتند.

با منتشر شدن اولین نسخه آزمایشی از یک کنسول بازی که تنها مختص اجرای بازی های ویدیویی بود، روند ساخت سخت افزارهای بازی های ویدیویی آغاز شد به طوری که در سال 1972 اولین کنسول رسمی عرضه شد.

سال 1972: کنسول Magnavox Odyssey

با ساخته شدن کنسول Brown Box، تکنولوژی ساخت کنسول آغاز شد و به رسمیت شناخته شد. این روند در سال 1972 توسط شرکت Magnavox ادامه پیدا کرد و اولین نسخه رسمی کنسول های بازی با نام Magnavox Odyssey، ساخته و روانه بازار شد. 

دقیقا همانند اولین فیلم های ساخته شده که بی کلام و بدون صدا بودند، اولین بازی های ساخته شده نیز قابلیت استفاده از صدا را نداشتند. اگرچه بازی های ساخته شده در آن زمان بنا به تکنولوژی ساخت و عواملی از این قبیل بسیار پیش پا افتاده بودند اما صنعتی را پایگذاری کردند که امروزه به عنوان یکی از پردرآمد ترین صنایع شناخته می شود.

سالهای 1975 تا 1977: ورود آتاری و رقابت با Magnavox 

آتاری در آن زمان با ساخت بازی آرکید PONG سرو صدای بسیاری به پا کرده بود، تصمیم گرفت که دو سال بعد از عرضه بازی PONG در سال 1975، یک نمونه از کنسول های خانگی را مبتنی بر بازی PONG  روانه بازار کند. در همین سالها بود که شرکت مگناوکس اقدام به ساخت کنسولهای جدیدتری کرد که آنها را اودیسه 100 و 200 نام نهاد.

این حرکت از سوی شرکت مگناوکس طی این بازی زمانی همچنان تکرار شد و کنسول های مختلفی ساخته شد که نسبت به ورژن قبلی تنها تفاوت های ناچیزی داشتند و همان بازی ها با تغییرات اندکی برای کنسول های جدیدتر عرضه می شدند.

در همین دوران بود که شرکت آتاری با کنسول جدید خود دوباره عرض اندام کرد و کنسول Atari 2600 را روانه بازار کرد. این کنسول با دارا بودن دسته های بازی و کارتریج هایی که بازی ها را به صورت رنگی اجرا می کرد باعث شد تا صنعت ساخت کنسولها پیشرفت به سزایی کند و نسل دوم کنسول های خانگی را روانه بازار کند.

سالهای 1980 تا 1984: دوران افول بازی های ویدیویی

با توجه به نوآوری های انجام شده توسط شرکت آتاری و مگناوکس، شرکتهای بازی سازی مختلفی اقدام به ساخت بازی برای کنسول آتاری کردند. در این بین شرکتهای بسیار زیادی وجود داشتند که از تجربه کافی برای عرضه بازی های ویدیویی برخوردار نبودند. به همین دلیل بازی های بسیار زیادی در این دوران 4 ساله ساخته شد که باعث افول صنعت بازی سازی شد.

طی این افول در شمال امریکا باعث شد تا بسیاری از شرکت های بازی سازی مجبور به ورشکستگی شوند و از صنعت بازیسازی کناره گیری کنند. این افول اما با ورود نینتندو به ساخت کنسول های بازی به اتمام رسید.

سالهای 1985 تا 1989: ظهور نینتندو با NES

در سال 1985، شرکت نینتندو با ساخت کنسول Nintendo Entertainment System یا به اختصال NES، وارد رقابت ساخت کنسول ها شد. این کنسول اگرچه در آمریکای شمالی با نام NES شناخته می شود اما عرضه این کنسول در کشور ژاپن با نام Famicom انجام شد. کنسول ان.ای.اس، با پیشرفت گرافیک هشت بیتی، رنگ بندی، صدا و گیم پلی موفق شد کنسول های رقیب خود را کنار بزند و طی سال های آتی بازی های بسیار مهمی نظیر Super Mario Bros و Legend of Zelda و Metroid را روانه بازار کند.

کنسول NES، باعث شد تا شرکت های دیگر بازی سازی، برای ساخت بازی های جدید قد علم کرده و بازی های خاطره انگیز و بسیار مهمی نظیر Castlevania،Mega Man و Dragon Quest را روانه بازار کنند. این پیشرفت به قدری ارزشمند و مهم بود، که شرکت نینتندو در سال 1989، کنسول دستی گیم بوی را روانه بازار کرد که بازی های نوستالژی ای نظیر تتریس را در خود داشت.

سالهای 1989 تا 1995: نسل چهارم

شرکت سگا، با کنار رفتن رقبای قدیمی کنسول نینتندو، به قصد رقابت با این شرکت کنسول جنسیس 16 بیتی خود را عرضه کرد. سیاست شرکت سگا در عرضه این کنسول، نسبت به کنسول قبلی خود که در سال 1986 عرضه کرده بود، متفاوت بود و با توجه به قدرت سخت افزاری بهتر نسبت به NES تواست رقابت تنگاتنگی را با نینتندو آغاز کند.

عرضه بازی سونیک و شیوه تبلیغاتی قوی تر باعث شد تا کنسول جنسیس به سلطنت کنسول NES تا حدودی پایان دهد و این موضوع باعث شد تا شرکت نینتندو به فکر عرضه کنسول جدید خود باشد که با نام SNES در سال 1991 منتشر شد. کنسول 16 بیتی Super NES، در سال 1991 در آمریکای شمالی منتشر شد و باعث شد تا اولین جنگ بین کنسول ها اتفاق بیافتد.

در سال 1993، شرکت سگا، برای عقب نیافتادن از نینتندو، دست به انتشار یک کنسول جدیدتر کرد که با عنوان Mega Drive II شناخته می شود. این کنسول اما، به دلیل عدم حمایت از طرف سازندگان، با شکست مواجه شد.

سالهای 1995 تا 1997: نسل پنجم

با پیشرفت تکنولوژی، نسل پنجم کنسول های بازی، با ساخت بازی های سه بعدی آغاز شد. در سال 1995، شرکت سگا با عرضه کنسول Saturn در آمریکای شمالی، اولین کنسول 32 بیتی را پنج ماه زود تر از زمان عرضه رسمی روانه بازار کرد که به جای استفاده از کارتریج از سی دی استفاده می کرد. این حرکت سگا، به دلیل معرفی کنسول پلی استیشن 1 بود و برای آنکه فروش کنسول سترن، نسبت به رقیب خود بیشتر شود، این سیاست توسط سگا اتخاذ شد.

این حرکت تا حدودی برای شرکت سگا جواب داد و در پایان سال میلادی 1995، کنسول سترن 100 دلار بیشتر از کنسول PlayStation 1 فروش کرد. سال بعد، کنسول 64 بیتی نینتندو عرضه شد که با نام Nintendo 64 شناخته می شود. اگرچه هم سگا و هم نینتندو در ساخت بازی های سه بعدی نظیر Virtua Fighter و Super Mario 64 تلاش های بسیار زیادی کردند، اما توانایی غلبه کنسول پلی استیشن 1 را نداشتند.

سالهای 1998 تا 2004: نسل ششم

شکست سگا سترن در برابر اولین کنسول شرکت پلی استیشن باعث شد تا سگا در سال 1998 به فکر منتشر کردن کنسول جدیدی باشد و کنسول دریم کست (DreamCast) را روانه بازار کرد. این کنسول از مودم اینترنت داخلی استفاده می کرد و اجازه استفاده از بازی های آنلاین را می داد. 

دو سال بعد، شرکت پلی استیشن با کنسول جدید خود وارد شد و یک سال بعد شرکت نینتندو نیز با کنار گذاشتن استفاده از کارتریج، کنسول گیم کیوب (GameCube) را روانه بازار کرد که از دی وی دی استفاده می کرد.

در سال 2001، علاوه بر کنسول نینتندو، اولین کنسول مایکروسافت نیز منتشر شد. حال که صنعت ساخت کنسول، بعد از سه دهه توسعه به یک نقطه عطف رسیده بود، تنها سه شرکت اصلی در حال تولید کنسول ها بودند و کم کم حضور شرکت سگا در ساخت کنسول ها کم رنگتر شد تا تنها سه شرکت بزرگ سونی، مایکروسافت و نینتندو در زمینه ساخت کنسول به پیشروی خود ادامه دهند.

سالهای 2005 تا 2011: نسل هفتم

در نسل هفتم، شرکت های سونی کنسول PS3، مایکروسافت کنسول Xbox 360 و نینتندو کنسول Wii را معرفی کردند. کنسول های PS3 و Xbox 360 با قابلیت اجرای بازی ها در رزولوشن 1080p و کنسول Wii با قابلیت خلاقانه شناسایی حرکات سه بعدی، قدم بزرگی در ساخت کنسول ها برداشتند.

علاوه بر این موارد، رفته رفته، اجزای الحاقی جدیدی برای این کنسول ها روانه بازار شد که قابلیت های جدیدی را به کنسول ها اضافه کرد. اضافه شدن MotionPlus برای کنسول نینتندو، کینکت (Kinect) برای مایکروسافت و موو (Move) برای پلی استیشن، قابلیت شناسایی حرکات فیزیکی بازیباز را اضافه می کرد.

با توجه به سریعتر کرک شدن کنسول Xbox 360 و قیمت پاین تر آن در نسل هفتم، این کنسول به مراتب از کنسول PS3 محبوبتر بود و به همین دلیل شرکت سونی تصمیم گرفت تا قیمت کنسول خود را تا حدودی کاهش دهد. این سیاست از آن جهت بود که در قبال ضرری که برای تولید و عرضه کنسول ها میپرداخت، با انتشار بازی های انحصاری با کیفیت، آن ضررها را جبران می کرد و این موضوع باعث شد تا با انتشار عناوین انحصاری با کیفیت نظیر The Last Of Us، در آخر نسل هفتم، فروش کنسول PS3 از کنسول Xbox 360 پیشی بگیرد.

 سالهای 2012 تا 2020: نسل هشتم

کنسول های نسل هشتم با تمرکز بیشتر بر روی گرافیک، ارائه بازی های خاطره انگیز گذشته و ساخت بازی های جدید آغاز شد. کنسول PS4، Xbox Oneو کنسول های Wii U در این نسل عرضه شدند. البته به دلیل انحصاری های بسیار قدرتمند سونی در نسل هشتم، فروش کنسول های این شرکت بسیار بیشتر شد. در قبال این مسئله، فیل اسپنسر، مدیر ایکس باکس، با معرفی قابلیت GamePass و عرضه بازی های انحصاری در روز اول عرضه بر روی آن، موفق شد تا اشتباهات رخ داده را جبران کند. 

در نسل هشتم، برای اولین بار یک رخداد میان نسلی ایجاد شد که به تبع آن، هر سه شرکت دست به ساخت یک کنسول میان نسلی کردند که قابلیت اجرای بازی ها را با کیفیت 4K دارا بود. این کنسول ها به ترتیب PS4 Pro، Xbox One X نام داشتند. شرکت نینتندو نیز به دلیل عملکرد بسیار ضعیف کنسول Wii U از کنسول جدید Nintendo Switch پرده برداری کرد. در این بین، با گسترش استفاده از فضای ابری، قابلیت Cloud Gaming توسط شرکت گوگل و کنسول استدیا ایجاد شد.

در سال 2020 و بعد از گذشت 8 سال از انتشار کنسول های نسل هشتم، نوبت به انتشار نسل نهم کنسول ها رسید. این کنسول ها که با نام های PS5 و Xbox Series S/X شناخته می شوند از سال 2020 روانه بازار شدند. اما به دلیل شیوع ویروس کرونا و تولیدات کم قطعات الکترونیکی، تولیدات این کنسول ها با مشکلات عدیده ای مواجه شده است.